The music of Alberto Ginastera, arguably the most important Argentine composer, is still terra incognita for most of us. Warner Classics has collected several of his vocal works on a CD, with shining contributions from Plácido Domingo and Virginia Tola.
If people dó know any music by Alberto Ginastera, it will most likely be his Cinco canciones populares argentinas. Many South American (and not just South American!) singers have them in their repertoire and perform them at their recitals. No wonder really; the songs are simply wonderful.
The performance by Ana-María Martínez for Warner disappoints me a little. She has a beautiful, warm soprano voice with sharp edges here and there, but I like that. The problem: the songs are really nothing more than folk songs in disguise and Martínez approaches them like an opera singer: too beautiful, too cultivated.
I don’t really like Shimon Cohen’s arrangement for orchestra either. The orchestral sound is very intrusive, it all becomes too much. You can achieve more with a simple piano accompaniment. Put the beautiful performance by Raoul Giménéz with Nina Walker (Nimbus) next to it and hear the difference!
The scenes from ‘Don Rodrigo’ are no less than a gift, but: why only the two scenes? There is still no official recording of the opera, which can best be described – in terms of musical structure – as the Argentine Wozzeck.
Plácido Domingo already sang the lead role at the opera’s US premiere in 1966 (!), at the New York City Opera. It’s hard to compare his voice then and now, but his great aria “Señor del Perdón”, still rings like a bell.
Domingo sings “Señor del Perdón”, , recording from 22 February 1966:
In 1966, the role of Rodrigo’s beloved Florinda was sung by Jeannine Crader, an American soprano who was also the first to record Ginestera’s cantata Milena. In the new recording, Domingo is joined by the brilliant Argentine soprano Virginia Tola. Her voice is childlike naïve and dramatic at the same time. Her last words after Rodrigo’s death will continue to haunt your mind.
Like Jeannine Crader then, Tola also takes care of Milena, something I can only applaud. Milena, a cantata composed on letters Kafka wrote to Milena Jesenská is no less than a masterpiece. I am very surprised that it is not widely known and performed everywhere: the work makes such a deep impact. Virginia Tola’s dramatic approach is at once awe-inspiring and chilling. What an artiste!
Dear programmers, intendants and dramaturgs of most European (and certainly Dutch!) opera houses: there is so much more beyond Mozart, Strauss, Wagner and the occasional Verdi!
Alberto Ginastera The Vocal Album Plácido Domingo, Ana Maria Martinez, Virginia Tola and others; Santa Barbara Orchestra conducted by Gisèle Ben-Dor Warner Classics 0825646868308
Woodcut by Conrad Felixmüller of the composer Erwin Schulhoff, Prague 1924. Lindenau-Museum, Altenburg, VG Bild-Kunst
Of all the composers covered by the term ‘Entarte music’, Erwin Schulhoff is the most complex.
Contrary to what various anthologies tell us, Schulhoff was never in Theresienstadt. Nor was he murdered in Auschwitz. The hybrid Czech composer who did not fit into any pigeonhole had simply been unlucky. The Russian citizenship he applied for came two days too late, so instead of being in the Soviet Union, he ended up in the Wülzburg concentration camp, where he died of tuberculosis in 1942.
From his early childhood, Schulhoff was fascinated by everything new. Heartily embracing dada and jazz, he also had a particular liking for the grotesque. His music crossed borders and genres – sometimes even those of a “good decency”.
No wonder his music cannot be labelled: within the oeuvre for string quartet alone, one will discover a huge variety of styles.
Except for his Divertimento op.14 and string quartet op.25, all the works played by the Alma Quartet were composed between 1923 and 1925. Both, highly rhythmic string quartets betray Schulhoff’s affinity with jazz – the second a little more than the first – and also with Czech folklore.
The 1923 ‘5 Pieces for String’ dedicated to Milhaud sound quite neo-classical. Each refers to a dance or a country. In ‘Alla Valse Viennese’, the “waltzes of Ochs” are shining through and in ‘Alla Tango Milonga’ one can only think of Argentina.
Of all the existing recordings of Schulhoff’s quartets so far, the one by the Petersen Quartet (Cappricio) was always dearest to my heart. I still love their performance, but now they have to acknowledge the superiority of their Amsterdam colleagues. Grandiose.
Huge kudos also to Vruchtvlees.com for the cover and box cover design. Not only very bright and cheerful, but also perfectly suited to Schulhoff’s music.
Het succes van Fedora met zijn Russische verhaallijn bracht Umberto Giordano ertoe opnieuw een werk in die setting te schrijven. Dat werd Siberia op een libretto van Luigi Illica.
Première in La Scala, 2003
De opera had in 1903 première in La Scala en was gedurende een tiental jaren redelijk succesvol. Daarna raakte het werk in de vergetelheid.
In 2022 stond er een nieuwe productie van Siberia op het programma in Bregenz. Maggio Musicale Fiorentino was Bregenz in 2021 al voorgegaan en deze productie van Roberto Andò is op Blu-ray uitgebracht.
De handeling speelt zich grotendeels af in een strafkamp in Siberië en haalt zijn inspiratie uit Dostojevski’s Aantekeningen uit het dodenhuis, vooral bekend van Janaceks opera. De eerste akte is feitelijk een theatraal vehikel dat ten doel heeft de protagonisten vanuit Sint Petersburg in Siberië te krijgen.
Giordano maakte het zijn librettist Illica volstrekt duidelijk. Hij wilde geen historische opera met aandacht voor ‘actuele zaken’ als Socialisme, Nihilisme en Antiklerikalisme maar gewone romantiek: een vrouw tussen twee mannen. Het strafkamp was niet meer dan de hardvochtige sociale omgeving waarin de heldin ten onder zou gaan, zoals Violetta in de ‘woestijn die Parijs werd genoemd’.
Het draait om Stephana, een vrouw die als jong meisje is ontdekt door Gléby die haar eerste minnaar werd en haar vervolgens omvormde tot een verdienmodel. Dat heeft succes gehad, ze woont in een huis dat haar geschonken is door Vorst Alexis; vele welgestelde minnaars zijn hem voorgegaan.
Maar Stephana gaat incognito de stad in en de jonge officier Vassili wordt op slag verliefd op dit onschuldige meisje dat de kost verdient met borduurwerk. Als hij in Stephana’s huis komt om zijn peetmoeder te begroeten loopt alles mis. Deze Nikona is in dienst van Stephana en door een ongelukkig toeval bevinden zich ook Gléby, Alexis en zijn gevolg aldaar. Vassili doodt Alexis, wordt veroordeeld en Stephana reist hem na als ‘vrijwillig gedetineerde’.
Als Gléby ook in dat kamp opduikt zijn de rapen gaar. Hij wil zijn vroegere protégée meenemen, kent een ontsnappingsroute. Als ze weigert maakt hij ten overstaan van de gevangenen alles bekend over haar verleden als courtisane, tot verbijstering van Vassili. Ze geeft echter geen krimp, beschuldigt hem op zijn beurt van bedrog en uitbuiting. Als ze met Vassili wil ontsnappen via de route die Gléby heeft aangegeven, slaat deze alarm. Stephana wordt neergeschoten en sterft in de armen van haar geliefde.
De productie uit Florence kent een onopvallende update naar 1941. Dat is op te maken uit de kostumering van Nana Cècchi en kleine veranderingen in de tekst. Zo wordt gesproken over Leningrad en staat Vassili op het punt te vertrekken voor de strijd tegen de Duitsers. In het strafkamp wordt de directeur aangesproken met kameraad gouverneur en als in de derde akte het paasfeest wordt gevierd en iedereen elkaar begroet met de zinsnede ‘christus is herrezen’ laten de filmbeelden op de achtergrond een afbeelding van Stalin zien. Voor het overige wordt het libretto keurig gevolgd.
Die filmbeelden geven in de marge weer waarover wordt gezongen en zijn zeer evocatief waar het gaat om het echte kampleven. Geweldsexcessen blijven echter nadrukkelijk achterwege, het moest immers een romantische opera zijn?
De muziek is heel herkenbaar voor de luisteraar die bekend is met Chénier en Fedora. Een beklijvende hit ontbreekt maar het werk kent meerdere fraaie monologen en duetten. In de tweede en derde akte wordt veelvuldig geciteerd uit het lied van de Volgaslepers, een Russische traditional.
Sonya Yoncheva geeft schitterend gestalte aan de gedoemde heldin die zoals zo vaak haar verleden niet kan ontlopen. Ze acteert heel behoorlijk maar het is vooral haar zang die het verschil maakt. Het is een mooie rol waarin ze haar niet geringe kunnen op vocaal gebied met ogenschijnlijk gemak etaleert, zij het met een flink vibrato.
Sonya Yoncheva zingt “Quale vergogna tu porti”:
In de eerste akte is ze nog een roekeloze verliefde vrouw die tot haar ontzetting alles in duigen ziet vallen. Maar door zich ‘te bekeren’ tot de echte liefde en Vassili na te reizen om zijn lot te delen, transformeert ze in een powerhouse dat Gléby overtuigend van repliek dient en de sympathie van haar medegevangenen weet te verwerven.
Sonya Yoncheva zingt “No! Se un pensier”:
Tenor Giorgi Sturua weert zich als Vassili uitstekend maar klinkt te dun om volledig te kunnen overtuigen. Hij heeft net iets teveel moeite met zijn partij.
Anders is het gesteld met bariton George Petean die een uitstekend zingende Gléby neerzet; gemaakt charmant en manipulatief in de eerste akte, rancuneus in de derde. Enge man, mooi gedaan. In de kleinere rollen vallen vooral Caterina Piva als een bezorgde Nikona en Giorgio Misseri als de onfortuinlijke Alexis op.
De voortreffelijke muzikale leiding van Gianandrea Noseda completeert het succes. Een echte aanwinst de opname.
The title, Weinberg 1945, refers to the year when all the compositions recorded on this CD were created. The first performance of the piano trio took place on 9 June 1947, by Weinberg himself and two members of the Beethoven Quartet: Dmitri Tsyganov (violin) and Sergei Shrinsky (cello).
To my knowledge, there are already at least nine performances of the trio, all good to excellent. Consider Gidon Kremer (the greatest advocate of Weinberg’s music, Yulianna Avdeeva and Giedré Dirvanauskaité (DG).
Or, my absolute favourite with Dmitry Sitkovetsky, David Geringas and Jascha Nemtsov (Hänssler).
In comparison, this performance feels a bit disappointing to me. Mainly because of the pianist: Stéphanie Salmin is too dominant and the sound of the piano drowns out the strings, but this is something that could also be due to the recording.
But the cello sonata and the Rhapsody on Moldavian themes (replace ‘Moldavian’ with ‘Jewish’, which was actually the intention) make up for everything. Here, the cellist (Romain Dhainaut) and Sadie Fields (violin) are given every chance to shine, and they certainly do! And Sadie Fields completely stole my heart in the Two songs without words, which get their first ever performance here. Indeed, until recently, these two beautiful miniatures were thought to have been lost.
Piano Trio op. 24, Cello Sonata No. 1 in C, op. 21, Two songs without words for violin and piano, Rhapsody on a Moldavian theme for violin and piano op. 47 no. 3 Trio Khnopff: Sadie Fields (violin), Stéphanie Salmin (piano), Romain Dhainaut (cello) Pavane ADW 7590
Incredible really how many great musicians there are in our small country! Pianists, violinists, cellists, singers, harpists…. You name it. And I’m not even talking about the chamber music ensembles. Alma Quartet, The Hague String Trio … all world-class. That also includes the Delta Piano Trio.
Pianist Vera Kooper, violinist Gerard Sponk and cellist Irene Enzlin met in Salzburg in 2013, where all three were students at the time. They clicked. They were on the same page and that not only musically, but also outside the concert stages and concert halls. Friends for life?
Origin is already the third CD they have recorded together, I missed the first two, but this one has been in my player for a few weeks . Well, on Spotify really, because it’s that easy. The title refers to the origin of the music from which the composers draw: unadulterated folklore as a guiding principle.
In Dvořák’s case, it is – more or less – obvious: Dvořák developed his own musical language through a love of folk music from which he then drew his inspiration. His ‘Dumky trio’ (just a digression: ‘dumky’ is a plural of the word ‘dumka’, which is then also a diminutive of ‘duma’, a wistful Slavic folk ballad) is the only work on the CD that has known any recognition. And even that is almost gone, because this work also is not performed that often these days.
Things become more painful when it comes to the other two composers and their works recorded on this CD. A real music lover will know the name of Frank Martin, but who knew that he also composed a Trio sur des mélodies populaires irlandaises? What did a Swiss living in the Netherlands have to do with Ireland? Oh well… does it really matter?
And then we come to Tigran Mansurian, arguably one of the most important Armenian composers. But even in his case, things are a bit complicated. He was born in 1939 in Beirut, Lebanon. His family moved to Armenia in 1947. He received his education in Yerevan. His Five Bagatelles have been recorded before and, as far as I am concerned, not often enough.
Delta Piano Trio: “Three composers, three different cultures and three different eras, but with one similarity: a search for musical origins”.
Is there anything I can add? Yes. Not only the music, but also the performance is at the highest level. Don’t let this gem pass you
Frank Martin: Trio sur des mélodies populaires irlandaises Tigran Mansurian: Five Bagatelles for piano trio Antonín Dvořák: Piano Trio No. 4 in E, op. op. (Dumky) Delta Piano Trio
Dit zelden gespeelde werk van Francesco Cilea stamt uit 1897, vijf jaar voor zijn grote hit Adriana Lecouvreur. Het libretto van Leopoldo Marenco is gebaseerd op het gelijknamige toneelstuk van Alphonse Daudet. Hoewel de plot draait om ‘het meisje uit Arles’ komt die nergens in de handeling voor. De hoofdpersoon Federico is verliefd op haar en is vastbesloten met haar te trouwen. Maar als er een concurrent opduikt in de persoon van Metifio loopt alles mis.
Deze is de geliefde van de Arlesienne en hij heeft twee brieven waaruit dit onomstotelijk blijkt. Ook de ouders van het meisje zijn op de hoogte maar hebben hem afgewezen toen bleek dat er een (beter) huwelijk met Federico in het verschiet lag.
Frederico is geschokt als hij de vrouw die hij adoreert van haar voetstuk ziet vallen. Al die tijd had ze kennelijk al een andere minnaar. Zijn moeder Rosa Mamai verbiedt hem om nog met ‘die meid’ te trouwen en probeert hem te koppelen aan Vivetta, een meisje uit de buurt dat al lang een oogje op hem heeft. Ze moet gewoon wat vrijer worden in de omgang, niet zo ingetogen met een hoog gesloten kraagje stilletjes rondsluipen. Dan kan ze vast wel Federico’s aandacht op zich vestigen.
Federico is ziek van jaloezie en maar accepteert na een aanvankelijke bruuske afwijzing Vivetta’s aanbod ‘om hem te genezen’, dit op aandringen van Mama Rosa die hem eronder door ziet gaan. Het komt zelfs tot een voorgenomen huwelijk maar als Metifio opnieuw opduikt om zijn brieven terug te vragen en achteloos vertelt dat hij van plan is zijn geliefde te ontvoeren staat alles weer op scherp. Federico heeft dit gesprek afgeluisterd en probeert Metifio te doden. De kemphanen worden gescheiden maar voor Federico is alles verloren. Uiteindelijk pleegt hij zelfmoord door uit een hoog raam te springen.
In september 2013 was dit werk te zien in Jesi, de geboorteplaats van Pergolesi die ik tot dan toe uitsluitend kende van de witte wijn met de aansprekende naam ‘Verdicchio dei castelli di Jesi’. De op Dynamic uitgebrachte opname laat een verrassend goede voorstelling zien: uitstekende zang en de enscenering van Rosetta Cucchi is heel behoorlijk, vooral de goede personenregie valt op. Het toneelbeeld is betrekkelijk eenvoudig, slechts het hoognodige wordt getoond. De kostumering sluit aan bij hoe men zich de bewoners van de Provence voorstelde eind 19e eeuw.
Federico’s moeder Rosa Mamai wordt vol overgave vertolkt door mezzo Annunziata Vestri. Op een gegeven moment gaat ze overstag en wil ze haar zoon toch maar met die onbetrouwbare feeks uit Arles laten trouwen omdat ze hem krankzinnig ziet worden. Alleen dat huwelijk kan hem redden. Maar Frederico weigert en besluit zich door het dorpsmeisje Vivetta dat al sinds hun kinderjaren verliefd op hem is, in een normaal bestaan te laten terugbrengen. Ze heeft veel liefde te geven en het is het proberen waard.
Sopraan Mariangela Sicilia geeft heel mooi gestalte aan het verlegen meisje dat voor de onmogelijke taak komt te staan om die wilde meid uit de grote stad uit Federico’s systeem te verdrijven. Mooi geacteerd en prima gezongen. Maar het succes is niet blijvend: zodra de horkerige Metifio opduikt komt alle woede en teleurstelling weer bij Federico naar boven.
Frederico is een rol die goed past in het veristisch karakter van het verhaal, hevige emoties van een plattelandsbewoner. Tenor Dmitry Golovnin maakt er iets moois van, hier en daar een tikje pathetisch maar hij blijft te allen tijde een ‘Werther met ballen’.
De Metifio van bariton Valeriu Caradja is donker, beetje een louche type. Als een soort verteller verbindt de oude schaapherder Baldassarre de delen van de tamelijk fragmentarische handeling, prachtig tot leven gebracht door Stefano Antonucci. Ook de kleinere bijrollen zijn adequaat bezet.
Het Orchestra Filarmonica Marchigiana staat onder leiding van Francesco Cilluffo.
An Avalanche in the Alps, Phillip James De Loutherbourg, 1803, Uit de collectie van: Tate Britain
Alfredo Catalani (1854-1893) schreef vijf opera’s waarvan alleen La Wally uit 1892 enige bekendheid geniet bij het grote publiek. Het werk stamt uit dezelfde periode als Mascagni’s Cavalleria Rusticana (1890) maar is minder uitgesproken veristisch. La Wally markeert als het ware de overgang van romantiek naar verisme.
Het personage Wally doet in bepaalde scènes denken aan een licht hysterische wanhopige Santuzza maar gedraagt zich op andere momenten zo onbehouwen dat een vergelijking met een hybride van Turiddu en Alfio meer op zijn plaats is. Ze is dan ook geen arm dorpsmeisje maar na de dood van haar vader een grootgrondbezitter en de rijkste vrouw van het dorp.
Het verhaal is nauwelijks relevant, een vrijgevochten meisje dat niet wil trouwen met de man uit het dorp Hochstoff die haar vader voor haar heeft bepaald, een andere man uit het naburige Sölden (Hagenbach) die haar voorkeur heeft, de afgewezen huwelijkskandidaat Gellner), een uitdagende concurrente in de liefde en verder ruzie, wraak en moord. Het einde komt als Hagenbach door een lawine een ravijn in wordt gestort waarna Wally hem volgt in de dood.
In 2021 was er in Wenen een nieuwe productie van Catalani’s beroemde opera te zien in de regie van Barbora Horákova Joly. De Poolse sopraan Izabela Matula schittert in de titelrol op de opname die zeer recent door Unitel op dvd is uitgebracht.
Eva-Maria van Acker was verantwoordelijk voor decor en kostumering. Ze laat de handeling zich afspelen op een betrekkelijk kaal toneel met wat rotsblokken om de suggestie van een berglandschap te wekken. Tijdens bepaalde scènes zijn er wat rekwisieten zoals een tafel met glazen, een paar stoelen, eenvoudige feestversiering.
De laatste twee aktes spelen zich af in een stellage van meerdere verdiepingen die grote hoogteverschillen suggereren, een berg en een ravijn. De kostuums zijn in overeenstemming met de Tiroler omgeving zonder dat sprake is van etnografische flauwekul.
Alastair Miles is voorbeeldig als de onsympathieke vader van Wally die haar ter plekke aan Gellner wil uithuwelijken nadat hij door Hagenbach is vernederd. Dat zijn dochter op diezelfde Hagenbach verliefd is, deert hem niet. Haar wel natuurlijk en ze neemt de benen. Na zijn dood keert ze terug in het dorp, nu rijk en machtig en daar maakt ze gemakkelijk misbruik van. Het is een vrouw met een sterk karakter en de nodige onprettige kanten.
Voor zo’n rol moet je geen tengere kwetsbaar ogende sopraan inzetten en in dat opzicht is Matula een ideale keuze. Ze is een betrekkelijk forse vrouw die tevens heel aantrekkelijk is. Acterend weet ze alle details in Wally’s grillige gedrag goed uit te spelen. Stimmlich is ze volstrekt ideaal voor deze partij. De bekende aria ‘Ebben? ne andrò lontana’ krijgt een prachtige vertolking en ook de monologen in de laatste twee aktes zijn van hoog niveau.
De onfortuinlijke Gellner komt voor rekening van Jacques Imbrailo, een wat ondankbare rol waar hij goed raad mee weet al vind ik hem acterend soms wat pathetisch. Zijn concurrent in de liefde Hagenbach is in goede handen bij Leonardo Capalbo, een uitstekende tenor, ik zag hem eerder al eens als Don Carlo in Antwerpen. Daarmee is de klassieke liefdesdriehoek uitstekend bezet.
Door het stuk heen loopt het jongetje Walter dat zich welhaast fysiek aan Wally heeft gehecht. Vermoedelijk is hij een weeskind die in haar een grote zelfbewuste zus ziet. Walter is altijd vrolijk en zelfs als de wereld voor Wally lijkt in te storten nog steeds het toppunt van optimisme. Deze bijrol krijgt gestalte in de persoon van Ilona Revolskaya. De grote aria aan het begin, Wally’s lied, wordt door haar met verve gebracht. De overige rollen zijn adequaat bezet.
Het Arnold Schönberg Koor en de Wiener Symphoniker staan onder leiding van Andrés Orozco-Estrada.
Riccardo Zandonai was once considered Puccini’s successor. He wrote about thirteen operas, of which actually only Conchita (1911), Francesca da Rimini (1914) and Giulietta e Romeo (1921) were ever really successful. Nowadays, they are seldom performed and the average opera lover gets no further than Francesca da Rimini. A pity, because his operas are a pure pleasure to listen to.
Francesca da Rimini
Paolo and Francesca da Rimini 1855 Dante Gabriel Rossetti 1828-1882 Purchased with assistance from Sir Arthur Du Cros Bt and Sir Otto Beit KCMG through the Art Fund 1916 http://www.tate.org.uk/art/work/N03056
Francesca da Polenta (1255 -1285), better known as Francesca da Rimini was a contemporary of Dante Alighieri, who “granted” her a place in his ‘ La Divina Commedia’, but in the fifth circle. Sad, because she did not deserve that and she must surely get a pardon.
The story: to seal the peace between the houses of da Polenta and Malatesta, Francesca must marry the eldest of the Malatesta brothers, Giovanni (Gianciotto). However, he is so hideous that the chances of her saying “no” are extremely high. To fool her, she is introduced to his younger brother, Paolo il Bello. Francesca immediately falls for the beautiful Paolo and he too feels an all-consuming love at first sight.
The reality is gruesome: Francesca wakes up as Gianciotto’s wife. And to complicate matters further, the youngest of the Malatesta brothers, Maletestino the one-eyed, also falls in love with her.
Francesca rejects him, after which he swears revenge. He does not have to wait long: he discovers that Francesca and Paolo are lovers, reveals this to Gianciotto, after which both lovers are killed.
Romance at its finest, no wonder it was an inspiration for many a painter and tone poet, but literature was not left behind either. Gabriele D’Annunzio (1863 – 1938) wrote a beautiful play about it (a fun fact: the leading role was played by none other than Eleonore Duse, perhaps the greatest Italian actress ever), which was adapted for an opera by Riccardo Zandonai in 1914.
Zandonai was a pupil of Mascagni and a true verismo adept, but at the same time he was also a Wagnerian. He was also a great admirer of Debussy and Strauss, and you can hear all this in his music. The opera is sultry, sensual, but also extraordinarily lyrical.
The leading role requires not only a big, dramatic voice with plenty of lyricism (I call Francesca Isolde’s little sister), but also the ability to shape the needed all-consuming passion. The greatest Francesca’s were therefore the singers who dared to go beyond “just” singing: Magda Olivero, Raina Kabaivanska, Renata Scotto and Nelly Miriciou.
On 31 January 2011 Francesca da Rimini was performed for the first time in Paris, at the Opéra Bastille. The superb cast led by Svetla Vassileva and Roberto Alagna certainly lived up to the high expectations. Director Giancarlo del Monaco, though, had to put up with a deluge of boos.
Ontmoetingscène van Francesca (Svetla Vassileva) en Paolo (Roberto Alagna). Foto: Mirco Maglioca/Opéra National de Paris
Whether Svetla Vassileva achieves real greatness only time will tell, but at the premiere she was certainly impressive. A beautiful, slender lady with a traditionally lyrical voice with which she could reach all corners even in that immense opera house.
Roberto Alagna was a near-perfect Paolo. He has an ideal timbre for the role and as his voice has grown considerably over the years, he knows how to handle the fiercest passages. In the more lyrical moments I found him less convincing and at times he sounded downright tired, especially in the high notes. Not all notes were pure either, and at times he seemed to overhype himself. Still, he was unquestionably credible.
George Gagnidze (Gianciottto) disappointed me. His voice is undeniably big and impressive, but woolly. And I found little substance in what he sang.
William Joyner, on the other hand, was a Malatestino out of thousands. Often the role is played by a good ‘comprimiario’, well – here a would-be great was in the starting blocks!
Beautiful also was Samaritana (Louise Callinan) and the small role of Smaragdi was beautifully performed by Cornelia Onciuiu.
Giancarlo del Monaco’s direction was actually exactly what you could expect: realistic through and through, which in itself has nothing wrong with it at all. But in his attempt to recreate d’Annunzio’s world, he created a mishmash of the Middle Ages and Art Deco.
Kamer in ‘Il Vittoriale degli Italiani’, villa van d’Annunzio. Foto courtasy Italy Magazine
The Malatesta’s palace was a literal recreation of “Il Vittoriale degli Italiani”, the poet’s last residence, and the effigy of his bald head “adorned” the front screen.
The ladies wore dresses that seemed straight out of the paintings of Klimmt or the Pre-Raphaelites and the gentlemen were wearing something of a uniform. Except Paolo, that is. In accordance with the surviving paintings, he wore a long blue robe and he went into the battles with bow and arrow.
What I also (or perhaps most?) blame the director for is that he borrowed” from his colleague Piero Faggioni; he made a weak copy really. Poor del Monaco was met with a huge “boo” shout, so that even the walls of La Bastille were shaking. He took it very well. He knelt,raised hands to heaven and threw kissing hands to the audience. Cute.
The production is on You Tube:
And no one should miss Francesca da Rimini from the MET, with Renata Svotto and Plácido Domingo. When music says more then thousands words:
Giulietta e Romeo
The only complete recording of Giulietta e Romeo (GOP 66352) known to me was made in 1955 in Milan. The leading roles were sung by Annamaria Rovere, a fine soprano with a voice typical for the time, and Angelo Lo Forese, who I find slightly irritating. Because of the opera itself, but also because of the phenomenal Renato Capecchi as Tebaldo, an absolute must for any opera lover.
An aria from the opera is also on Jonas Kaufmann’s ‘Verismo’ CD:
IL Bacio
Il Bacio (GOP 66351) had its very first performance in 1954 in Milan (Zandonai had died in 1944, leaving the opera unfinished). Fortunately for us, the performance was recorded by RAI and put on CD. The publisher apologises for the absence of the libretto, but there is no synopsis either, so one can only guess at the opera’s content. No problem, the music is captivating enough, and it is beautifully sung by, among others, Lina Pagliughi in the role of Mirta.
Korngold schreef deze eenakter toen hij pas 18 jaar was en het werk werd bij de première in 1916 zeer goed ontvangen. Vier jaar later kwam het echt grote succes in de vorm van Die tote Stadt, de opera waaraan Korngolds naam voor altijd verbonden zou blijven.
De muziek van Violanta wijst nadrukkelijk vooruit naar Die tote Stadt maar er zijn beslist ook al orkestrale passages in te horen die later vooral met filmmuziek zouden worden geassocieerd. Niet een grote carrière in Wenen maar in Hollywood stond voor deze wonderboy kennelijk in de sterren geschreven.
Van de voorstellingenreeks in januari 2020 in Teatro Regio Torino werden opnamen gemaakt die door Dynamic op Blu-ray zijn uitgebracht. Kremer overtuigt als titelheldin in deze vroege Korngold.
De vocale lijnen liggen gemakkelijk in het gehoor maar zijn zo geschreven dat zelfs iemand als Annemarie Kremer die er vaak genoeg blijk van heeft gegeven de hoogte niet te duchten bij vlagen behoorlijk moet forceren. Kennelijk heeft de jonge Korngold hier iets teveel de oren laten hangen naar een werk als Elektra. In Die tote Stadt behandelt hij zijn solisten in elk geval een stuk vriendelijker.
Violanta gaat over een lover boy die vrouwen in het verderf stort in het Italië van de 17e eeuw. Deze Alfonso is de bastaardzoon van de koning van Napels die zichzelf als het ware heeft moeten opvoeden nadat zijn moeder in het kraambed stierf.
Hij heeft een ongelukkig leven geleid en is op zoek naar ware liefde maar in de tussentijd vult hij zijn bestaan met ‘lege seks’. Violanta’s zuster Nerina die als novice in een klooster zat is door Alonso verleid waarna ze zichzelf heeft verdronken.
Tijdens het carnaval in Venetië weet Violanta de daar aanwezige Alonso weg te lokken uit een zwerm vrouwen en hem incognito een afspraak voor die avond bij haar thuis te geven. Ze haat Alonso tot in het merg en wil hem door haar man Simone laten doden. Maar tegelijkertijd vreest ze een mogelijke omslag in haar gevoelens, liefde en haat zijn beiden irrationeel en zodoende inwisselbaar als intiem contact zijn intrede doet.
En dat is precies wat er gebeurt. Alfonso vertelt zijn tranentrekkende verhaal en zij gaat door de knieën, ook al omdat haar leven als oppassende nette vrouw van een hooggeplaatste officier leeg en ongelukkig is.
Annemarie Kremer en Norman Reinhardt in ‘Reine Liebe’:
Als haar man Simone op het afgesproken teken binnenkomt om Alfonso aan het zwaard te rijgen, vangt ze de klap voor hem op. Stervend bedankt ze haar echtgenoot dat hij haar weer tot zijn vrouw heeft gemaakt, keurig en net zoals het hoort, liever dood dan geschonden. Alfonso kijkt het even aan en verwijdert zich dan stilletjes.
Pier Luigi Pizzi neemt zoals gebruikelijk niet slechts de regie maar de gehele productie voor zijn rekening. De enscenering komt overeen met de ontstaansperiode van de opera, aanvang 20e eeuw. Fraaie kostuums en een decor met veel toneelrood waarin een brede rode sofa het kernpunt vormt.
De blik op Venetië wordt gegeven in de vorm van een grote ronde opening op het achtertoneel. Dat is tamelijk realistisch gedaan, zoals van Pizzi te verwachten, met de suggestie van langsvarende gondels.
De rol van de uiteindelijk toch bedrogen echtgenoot Simone komt voor rekening van de Duitse bariton Michael Kupfer-Radecky, verdienstelijk maar niet bijzonder. Het grote duet ‘Warum sagst du mir das?’ waarin Violanta haar plan ontvouwt en tegelijkertijd haar zorg uitspreekt dat het beoogde slachtoffer misschien al onder haar huid is gekropen, volbrengt hij met moeite. Ja, eigenlijk had Korngold hier misschien beter een tenor voor kunnen schrijven.
Die rol is echter gereserveerd voor de grote verleider met het treurige verhaal. Alfonso wordt bij vlagen erg mooi vertolkt door de Amerikaanse tenor Norman Reinhardt maar ook hij heeft z’n moeilijke momenten.
Overigens is dit een personage waar ik geen moment enige sympathie voor kon opbrengen en dat zegt vooral iets over Violanta.
Deze vrouw is moeilijk te duiden. In een interview wordt Pizzi de vraag gesteld of Freud hier een passende invalshoek kan leveren, waarop hij antwoordt ’laten we die maar niet wakker maken’. Pizzi ziet het niet zo gecompliceerd, Violanta is ongelukkig en daardoor ten minste tijdelijk vrij gemakkelijk van het door haar steeds verkozen rechte pad te brengen.
Kremer staat ongeveer een uur onafgebroken op het toneel en heeft veel te zingen. En dat doet ze uitstekend, ook met prachtig acteerwerk. Dat het hier en daar niet allemaal even mooi klinkt kunnen we haar niet euvel duiden, dat is te wijten aan de onervarenheid van de jonge componist.
Francesco Hayez, L’ultimo abboccamento di Jacopo Foscari con suo padre, il doge Francesco Foscari, (1840). Firenze, Palazzo Pitti
Verdi’s zesde opera had première op 3 november 1844 in Teatro Argentino in Rome. Het libretto van Francesco Maria Piave is gebaseerd op een tragedie van Lord Byron getiteld The two Foscari en is een witte raaf onder de operalibretti uit de 19e eeuw. Het is namelijk niet alleen geloofwaardig maar ook nog eens maatschappelijk relevant. Zoiets treffen we zelden, bij Verdi goed beschouwd alleen nog maar in La traviata.
Michelangelo Grigoletti – Der Doge Francesco Foscari schickt seinen Sohn Giacomo in die Verbannung (“I due Foscari”) – 3040 – Kunsthistorisches Museu
De opera speelt zich af in de 15e eeuw en draait om de geschiedenis van de heersende Doge Foscari die zich gedwongen voelt zijn zoon te veroordelen, niemand staat immers boven de wet.
Vader en zoon Foscari hebben elkaar al een tijd niet meer gezien omdat zoon Jacopo in afwachting van een definitieve veroordeling tijdelijk was verbannen. Nu komt de Raad van Tien bijeen en acht Jacopo schuldig aan moord en illegale contacten met vreemde heersers. De Doge kan alleen nog maar zijn plicht doen door het vonnis uit te spreken. Bij wijze van clementie ziet de Raad af van de doodstraf maar neemt genoegen met definitieve verbanning met achterlating van vrouw en kinderen.
Het hele verhaal loopt op hoofdlijnen in de pas met de gang van zaken in de Republiek Venetië. Op dat punt is de handeling volledig geloofwaardig. De relevantie zit hem in de nadruk die op de juridische onschendbaarheid van de Republiek wordt gelegd en als vanzelf boven het persoonlijk belang van de Doge wordt gesteld. Hij bezit niet de bevoegdheid om gratie te verlenen, zoiets als een ‘presidential pardon’, want dat zou maar tot willekeur en misbruik kunnen leiden.
Anderzijds is de Raad van Tien een staatsorgaan dat de bevoegdheid heeft de doodstraf te eisen. De historie leert dat de Raad een keer een Doge heeft laten executeren. Hier ontbreekt de scheiding van rechtsprekende, wetgevende en bestuurlijke macht waardoor de Raad feitelijk meer macht heeft dan de Doge en op termijn een soort seculiere inquisitie wordt. Parallellen met gebeurtenissen in het heden liggen voor de hand. Dit is een opera die zich als geen ander leent voor een update naar de huidige tijd.
Jacopo doet vergeefs een beroep op clementie maar zijn vader kan hem niet helpen, hij is immers de Doge. En voor de wet is iedereen gelijk, schuldig is schuldig ongeacht positie of familie. Jacopo’s vrouw Lucrezia, zelf afkomstig uit een Dogenfamilie, gaat tot het uiterste om de Raad van Tien en de Doge tot andere gedachten te bewegen maar zonder succes.
Als Jacopo is vertrokken krijgt de Doge kort na elkaar twee berichten. Zijn zoon is vrij snel na de afvaart op zee overleden, de omstandigheden worden niet vermeld. Vervolgens wordt hem een brief bezorgd waarin staat dat een zekere Erizzo op zijn sterfbed de moord heeft bekend waarvan Jacopo werd beschuldigd. Na die twee donderslagen komt de Raad van Tien om het aftreden van de Doge te eisen. Hij heeft rust nodig, kan zich beter terugtrekken en zich bij zijn familie voegen, wat daar nog van resteert. Hem worden de regalia van zijn ambt ter plekke ontnomen. Dat wordt de arme man teveel en hij overlijdt aan geestelijke uitputting.
De productie in de Scala uit 1988 die op dvd is uitgebracht is van Pier Luigi Pizzi en ziet er sober maar stijlvol uit. Pizzi laat de Doge in de openingsscène een lange trap oplopen om zijn troon te bereiken. Het trage tempo laat blijken dat een ambtstermijn van zeven lustra, 35 jaar, de oude Foscari heeft getekend. Komt bij het vroege verlies van drie zonen, Jacopo is als enige nog in leven.
Ook de scène in de gevangenis is effectief vormgegeven, feitelijk alleen een vermoeden van een traliehek als achtergrond. Gondeliers op een niet zichtbare lopende band suggereren de wedstrijd die het decor vormt van het begin van de derde akte.
Pizzi neemt ook de kostuums voor zijn rekening. De Doge in een lange goudkleurige jas met muts, Lucrezia is een chique blauwe jurk, de raadslieden in lange rode jassen. Omdat ze tevens het koor vormen zijn het er overigens wel meer dan tien.
Alberto Cupido is in zeer goede vorm en brengt een fraai gezongen Jacopo. Lucrezia wordt vertolkt door de Amerikaanse sopraan Linda Roark-Strummer. Ze heeft geen enkele moeite met haar partij en haar voordracht klinkt precies zoals je van een operapersonage mag verwachten dat strijdt voor de liefde van haar leven. In dat opzicht heeft deze Lucrezia in het duet met haar schoonvader wel iets van Violetta .
Maar alle aandacht gaat uiteindelijk toch uit naar Renato Bruson als de Doge. Hij acteert zeer geloofwaardig als een oude afgeleefde man, getekend door een lang en zwaar leven. Aanvankelijk laat hij ook zijn stem wat oud klinken, een beetje broos. In zijn woede uitbarsting aan het einde laat Bruson zich echter helemaal gaan, totdat hij het hopeloze van zijn verzet tegen de Raad van Tien inziet en zijn personage bij wijze van spreken voor de ogen van de toeschouwers laat instorten. Zijn overlijden is vervolgens iets waar je op kan wachten, een ander einde is niet meer denkbaar. Bruson maakt hier een hartverscheurende scène van die het sluitstuk vormt van een geweldig optreden.
Renato Bruson zingt “Questa dunque è l’iniqua mercede”
“O vecchio cor, che batti”
Veteraan Gianandrea Gavazzeni heeft de muzikale leiding. Koor en orkest van Teatro alla Scala maken er een mooie Verdi van.
Basia con fuoco 