I know Tomas Bretón as one of the best zarzuela composers and his La Verbena de la Paloma regularly ends up in my CD player. From La Dolores, I knew – until not so long ago – only one aria and a single duet, as those belong to my Domingo collection.
Plácido Domingo sings ‘Jota’ from La Dolores:
This CD was a very exciting and very pleasant first encounter with the complete work and I sat up straight at the very first notes. The beautiful colours that the orchestra here displayed could only be the work of an important maestro.
TjomasBr;eton
The prelude strongly reminded me of Cavalleria Rusticana, which was only reinforced by the choral part that followed. But just when I thought I had heard it all before (besides the already mentioned ‘Cavalleria’, I also thought I recognised ‘Carmen’), it took a totally different turn.
Yes, it is unmistakably Spanish and often I was also reminded of El Gato Montés by Manuel Penella Moreno, especially in the brilliant scenes preceding the bullfight. But what most surprised me: why was La Dolores not recorded earlier? The first performance in 1895 was a huge success and the opera was even filmed.
Manuel Lanza (no relation) has a beautiful baritone voice that reminded me strongly of Carlos Álvarez.
Tito Beltrán has recorded a few solo CDs since 1993, when he won the Cardiff Competition, and it felt good to hear him in a complete opera recording.
And Plácido Domingo is, as (almost) always, superior.
The main interest, however, lies in the music itself and it is to be hoped that the Decca recording from 1999 is still for sale, because I gave up hope of ever hearing it live a long time ago
Tomas Bretón La Dolores Elisabete Matos, Raquel Pierotti, Plácido Domingo, Tito Beltrán, Manuel Lanza, Stefano Palatchi Cor del Gran Teatre del Liceu, Orquestra Simfònica de Barcelona i National de Catalunya olv Antoni Ros Marbà Decca 4660612
Manon van Jules Massenet is, sinds de inmiddels legendarische opvoering met Anna Netrebko en Rolando Villazon in de hoofdrollen (Berlijn, april 2007), een ware hype geworden. Wie de voorstelling ooit gezien had, kon zich oprecht, net als Verdi’s Ford (‘Falstaff’), afvragen: ‘e sogno o realtà’?
Het was een realiteit die achteraf toch een droom bleek te zijn, want Netrebko vond een nieuwe liefde en liet Villazon met hart- en stemproblemen achter. Het was ook tot de laatste repetitiedag niet helemaal duidelijk of hij de, voor juni 2007 geplande voorstellingen van Manon in Barcelona zou zingen.
Hij kwam wel, en al zong hij onder het niveau dat we -toen- van hem gewend waren, hij wist met zijn spel en (soms iets te) intense betrokkenheid iedereen volledig te overtuigen.
Zijn Manon wordt schitterend geportretteerd door een spectaculair zingende en vooral acterende, Lulu-achtige, Natalie Dessay.
Manuel Lanza is een prima Lescaut, maar voor Samuel Ramey, een zanger die ik zeer bewonder, komt Comte des Grieux helaas te laat in zijn carrière.
De mise-en-scène en personenregie van David McVicar, voor mij toch echt één van de beste hedendaagse regisseurs, waren meer dan voortreffelijk. De kostuums waren fraai om te zien en de (traditionele) enscenering was vaak echt verrassend, des te meer daar McVicar er af en toe een eigentijdse draai aan wist te geven.
Een groot minpunt van deze uitgave is het ontbreken van de synopsis en de tracklist. Maar als bonus krijgt u wel een ‘kijkje in de keuken’. Door een werkelijk fascinerende documentaire kunt u de sterren volgen tijdens hun repetities met McVicar.
Ik kan mij natuurlijk vergissen maar ik kan het mij niet voorstellen dat er operaliefhebbers bestaan die nog geen opname van Il barbiere di Siviglia in de kast hebben liggen. Er zijn er ook zoveel verschenen, waarvan de allereerste al in 1929. Gek is dat niet: het gaat om één van de meest geliefde opera’s uit de geschiedenis
CD’S:
ROBERTO SERVILE
Mocht u toch nog Barbier-loos door het leven gaan, dan doet u er goed aan om de opname op Naxos (8660027-29) aan te schaffen. Niet dat deze de beste is, want op veel punten kun je je een beter alternatief voorstellen, om te beginnen met de dirigent (een beetje saaie, maar verder goede Humburg). Maar de zangers zijn werkelijk heel erg goed, met de haast ideale Almaviva van Ramon Vargas voorop, die me qua elegantie en zangcultuur een beetje aan Luigi Alva doet denken
Sonia Ganassi schittert met perfecte coloraturen en Roberto Servile is een geestige Figaro. Het straalt een echt Italiaanse sfeer uit en in zijn geheel is het voor mij de meest bevredigende opname van het werk. Op cd althans.
GINO BECHI
Een paar jaar geleden werd de oude (1952) EMI-opname met Victoria de los Angeles, Nicola Monti, Gino Becchi en Nicola Rossi-Lemeni op het budgetlabel Regis (RRC 2069) heruitgebracht. Het geluid is zeer genietbaar en het is een must voor de liefhebbers van De los Angeles en Gino Bechi.
Dezelfde opname staat ook op Naxos. Hieronder de tweede acte:
PLÁCIDO DOMINGO
In 1992 kwam Deutsche Grammophon (4357632) met een wel heel bijzondere opname van het werk: de rol van Figaro werd namelijk door niemand minder dan Plácido Domingo gezongen. Hij doet het zeer overtuigend en bewijst dat hij niet alleen over een prachtige stem, maar ook over een komisch talent beschikt.
Jammer alleen van de rest van de cast: Frank Lopardo is een matige Almaviva en Kathleen Battle (kan iemand zich haar nog herinneren?) een ronduit afschuwelijke, mauwende Rosina. Jammer des te meer daar het sprankelende Chamber Orchestra of Europe onder Claudio Abbado werkelijk de sterren van de hemel speelt.
DVD’S:
SIMONE ALAIMO
De Amsterdamse productie van Dario Fo met Jennifer Larmore, Richard Croft en Simone Alaimo werd in 1992 voor Arthous (100412) opgenomen. Zelf ben ik er niet zo kapot van, er gebeurt teveel, er zijn teveel grappen en grollen, en dat hele gedoe leidt alleen van de muziek af. Maar er zijn mensen die het allemaal prachtig vinden, een kwestie van smaak, zal ik zeggen.
MANUEL LANZA
Veel leuker vind ik de productie uit Zürich (Euroarts 2051248) met Vesselina Kasarova, Manuel Lanza en Reinaldo Macias, voornamelijk vanwege de regie van Grischa Asagaroff.
Dat hij ooit een assistent van Jean-Pierre Ponnelle is geweest, is meer dan evident. De decors zijn overdadig, en absoluut ‘to the point’. De handelingen onderstrepen het libretto en alles loopt parallel met de muziek. Het huis van Bartolo is opgebouwd uit waaiers, wat niet alleen de plaats van handeling verraadt (Sevilla), maar ook de vrouwelijke overheersing suggereert. Al gebeurt het met zachte hand.
Er wordt ook zeer goed gezongen: Manuel Lanza is een geestige Figaro, Kasarova een brilliante Rosina, Macias een lyrische Almaviva, en de oude, niet zo lang geleden overleden Ghiaurov (Basilio) liet zien, dat de tijd geen grip op zijn stem heeft gehad.
Trailer van de productie:
HERMANN PREY
Mijn allerliefste opname is een film uit 1972 van Jean-Pierre Ponnelle. Ik heb hem voor het eerst gezien in een bioscoop, op een zonnige zondagmiddag in 1988 en nog dagen erna was ik in opperbeste stemming. De film is (als film) lichtelijk gedateerd, maar het zingen en acteren niet en de decors zijn nog steeds een lust voor het oog.
Teresa Berganza is een prachtig koninklijke Rosina en Luigi Alva schittert als Almaviva. Maar de erepalm, voor mij althans, gaat naar Hermann Prey, die voor mij zowat een synoniem is geworden van Figaro. Ook het orkest uit La Scala, gedirigeerd door Claudio Abbado, is werkelijk fenomenaal (DG 0734039).
en in het Duits
De rol van Figaro was Hermann Prey werkelijk op het lijf geschreven. In 1959 zong hij hem in München en van de voorstelling op de eerste kerstdag werd een tv-opname gemaakt. Het was de allereerste live-opera-uitzending op de Duitse tv ooit en de spanning bij de zangers, maar ook bij het publiek is duidelijk voelbaar.
Lange tijd circuleerde het her en der op een video, waarvan de kwaliteit net zo obscuur was als de namen van de labels. De liefhebbers en verzamelaars namen het voor lief, het betrof namelijk één van de zeer weinige beeldopnamen van Fritz Wunderlich. Op 26 september 2005 zou de jong en tragisch gestorven tenor 75 jaar zijn geworden en naar aanleiding daarvan heeft Deutsche Grammophon (0734116) de opera op dvd uitgebracht.
De voorstelling zelf is legendarisch. Niet alleen waren alle zangers op elkaar ingespeeld (een teamgeest, tegenwoordig nog zelden te evenaren), maar ook hun individuele prestaties waren duizelingwekkend. Want waar vind je nog een coloratuurzangeres met de techniek van Erika Köth? Waar is er nog een Basilio met de autoriteit en (wie had dat nou gedacht?) het komische talent van Hans Hotter?
En waar ter wereld zijn er nog twee jonge zangers van nog geen 30 jaar, die zo een eenheid vormen (in het dagelijkse leven waren ze ook de beste vrienden) zoals Fritz Wunderlich en Hermann Prey?
Toegegeven: het orkest klinkt Duits en de dirigent is een beetje stijf. Maar de decors zijn heel erg leuk en de regie zeer bekwaam. Ook de opnamekwaliteit (het is zwart-wit) is prima. Het is geen kwestie meer van aanbeveling, deze dvd moet u kopen. En oh ja, er wordt in het Duits gezongen. So what?
Tomas Bretón ken ik als één van de beste zarzuela-componisten en zijn La Verbena de la Paloma belandt regelmatig in mijn cd-speler. Van La Dolores kende ik – tot voor niet zo lang geleden -alleen een aria en een duet die zich in mijn Domingo verzameling bevinden.
Plácido Domingo zingt ‘Jota’ uit La Dolores:
Het werd dus een zeer spannende en zeer aangename kennismaking want bij de eerste inzet al ging ik rechtop zitten. De prachtige kleuren die aan het orkest ontlokt werden konden alleen maar het werk zijn van een maestro van formaat.
Tomas Bretón
Het voorspel deed mij sterk aan Cavalleria Rusticana denken wat alleen maar versterkt werd door de daaropvolgende koorpartij. Maar juist toen ik al dacht het allemaal eerder gehoord te hebben (behalve het al eerder genoemde ‘Cavalleria’ meende ik ook ‘Carmen’ te herkennen), nam het een totaal andere wending aan.
Ja, het is onmiskenbaar Spaans en vaak moest ik ook aan El Gato Montés van Manuel Penella Moreno denken, zeker in de schitterende scènes voorafgaand aan het stierengevecht. Maar waar ik eigenlijk het meest verbaasd over was: waarom werd La Dolores niet eerder opgenomen? De eerste opvoering in 1895 kende een enorm succes en de opera werd zelfs verfilmd.
Manuel Lanza (geen familie van) beschikt over een fraaie baritonstem die mij sterk aan Carlos Álvarez deed denken.
Tito Beltrán heeft sinds 1993, toen hij het concours van Cardiff won, een paar solo-cd’s opgenomen en het voelde goed om hem in een complete operaregistratie tegen te komen.
En Plácido Domingo is, zoals (bijna) altijd, superieur.
Het grootste belang echter ligt in de muziek zelf en het is te hopen dat de Decca opname uit 1999 nog te koop is want de hoop om het ooit eens live te kunnen horen heb ik al lang geleden opgegeven.
Tomas Bretón
La Dolores
Elisabete Matos, Raquel Pierotti, Plácido Domingo, Tito Beltrán, Manuel Lanza, Stefano Palatchi
Cor del Gran Teatre del Liceu, Orquestra Simfònica de Barcelona i National de Catalunya olv Antoni Ros Marbà
Decca 4660612
Basia con fuoco 