Ásdís_Valdimarsdóttir

De altviool als de stem voor de vervolgden deel 2. Schitterende uitvoering, helaas is de titel misleidend

Dit album is een – soort van – vervolg op een cd met werken van Weinberg, Kattenburg, Vredenburg en Sjostakovitsj dat eind vorig jaar onder dezelfde naam uitkwam en waar ik meer dan enthousiast over was. Dat kwam niet alleen door de keuze van de stukken die ze speelden, veelal primeurs of op zijn minst amper bekend, maar ook door de fenomenale vertolking.

Helaas, deel twee heeft mij een beetje teleurgesteld. Nee, er is nog steeds niets mis met de vertolking, die is nog steeds voorbeeldig, maar de stukken (goed, nog steeds niet echt gangbaar) passen niet goed bij elkaar.

Mendelssohn steekt met zijn zoete romantiek schril af bij de nuchterheid van Hindemith en het bittere groteske van Sjostakovitsj. Het lijkt ook alsof het duo Valdimarsdottir en Worms hier de meeste moeite mee hebben, het boeit niet echt.

Maar met de sonate van Hans Gál nemen ze grandioos revanche: het o zo mooie werkje krijgt hier een topuitvoering, net als Hindemith trouwens. Wat had ik graag meer van dat soort stukken gehoord!

En nog iets: in tegenstelling tot deel één dekt de titel de lading niet, want zo kan alles, ook liefdesverdriet als symbool staan voor vervolging en/of onderdrukking. Met dat soort begrippen moeten we zuinig zijn.

THE VOICE OF THE VIOLA IN TIMES OF OPRESSION
Felix Mendelssohn Bartholdy: Sonata for viola and piano
Hans Gál: Sonata Op.101 for viola and piano
Dmitri Shostakovich: Impromptu for viola and piano
Paul Hindemith: Sonata for viola and piano
Asdis Valdimarsdottir (altviool), Marcel Worms (piano)
ZEF 9663

The voice of the Viola in Times of Opression: de altviool als stem voor de vervolgden

Hans Gál en Mario Castelnuovo-Tedesco: hoe konden we ze vergeten?

The voice of the Viola in Times of Opression: viola as a voice for the persecuted

The viola sonata by Dick Kattenburg (1919-1944) consists of only one movement, allegro moderato. The reason is simple: before Kattenburg could complete the work, he was arrested during a raid in a cinema and sent to Westerbork on 5 May 1944. Two weeks later, on 19 May 1944, he was deported to Auschwitz, where he was murdered. Kattenburg was only 24 years old.

Max Vredenburg (1904 -1976) is now mainly known as co-founder of the National Youth Orchestra. In the 1920s he left for Paris where he studied with Paul Dukas and Albert Roussel, composers who influenced him greatly. In 1941 he fled to Batavia and in 1942 he ended up in a Japanese camp. He survived the war but a large part of his family was murdered in Sobibor and Auschwitz. He composed the Lamento in 1953 in memory of his sister Elsa.

altvioool VredenburgMax1

Max Vredenburg © Maria Austria MAI

The sonata by Mieczysław Weinberg, originally composed for clarinet and piano, is perhaps the most complex of all the other works on this CD. It is also the only composition that is not only sad: you can also recognize fragments of klezmer and Jewish folklore in it.

And if you think you recognize the opening measures of Beethoven’s Mondscheinsonate in ‘Adagio’, you are right. Those notes are indeed in it. Just as in the adagio, the final movement of Dmitri Shostakovich’s sonata. The work, dating from 1975, was his last composition, and shortly after the completion of the sonata he died of lung cancer.

I can only be brief about the performance: the absolute TOP! The sound that Ásdís Valdimarsdóttir elicits from her viola is of a rare beauty. It is so beautiful that it hurts. Listen to the Adagio of Weinberg’s sonata. Terrifying.

Marcel Worms, surely one of the greatest pianists/accompanists of our time, keeps himself a bit in the background, giving his Icelandic colleague all the honour of wearing glasses. But just listen carefully and experience how compassionate his contribution is. That’s what I think is called ‘partners in crime’. I can’t describe it any better.

Mieczysław Weinberg, Dick Kattenburg, Max Vredenburg, Dmitri Shostakovich
The voice of the Viola in Times of Opression
Ásdís Valdimarsdóttir (viola), Marcel Worms (piano)
Zefir Records ZEF 9657

Translated with www.DeepL.com/Translator

Article in Dutch: The voice of the Viola in Times of Opression: de altviool als stem voor de vervolgden

Forbidden Music in World WAR II: PAUL HERMANN

Basia con fuoco’s top tien 2018

En alweer is een jaar voorbij gegaan. In 2018 zou Bernstein honderd jaar oud zijn geworden maar echt uitbundig werd het niet gevierd. Althans wat cd/dvd uitgaven betreft. Bij DG werd zijn Mass live opgenomen: aardig maar niet meer dan dat. Jammer. Ik denk trouwens dat de opname veel interessanter zou kunnen zijn als het voor DVD werd geregistreerd:

https://basiaconfuoco.com/2018/04/30/leonard-bernstein-mass/

Daarentegen werden er weer waanzinnig veel Mahlers uitgebracht: zo veel dat ik de goden en platenfirma’s smeek om minstens een jaar ‘Mahler-embargo’. Dat er toch nog één Mahler op mijn top-tien belandde is te danken aan de fenomenale kamermuziekbewerking en een fantastische uitvoering.

Maar eerlijk is eerlijk: er werd ook zo veel aandacht aan de weinig/minder bekende werken en componisten besteed, dat ik niet anders kan dan de (voornamelijk kleine) platenfirma’s bedanken voor het aanbod. Ook omdat de uitvoeringen veelal meer dan uitstekend waren.

Na veel wikken en wegen heb ik mijn top tien+ samengesteld. En net als vorig jaar ga ik een klein beetje smokkelen en voeg ik een ‘runner up’ bij.

Hier is mijn lijstje, in ALFABETISCHE volgorde naar de componist – of de uitvoerende:

1. JACQUES FROMENTAL HALÉVY: LA REINE DE CHYPRE

top6

La Reine de Chypre is in 1841 in première gegaan en de daarbij aanwezige Richard Wagner […] prees de score de hemel in als zijnde “nobel, hartstochtelijk en vernieuwend”. [..] het is de diva, Véronique Gens die de show steelt met haar zeer stijlvolle vertolking van de hoofdrol. […] Een must.

https://basiaconfuoco.com/2018/08/27/la-reine-de-chypre/

2. PAUL HERMANN: FORBIDDEN MUSIC IN WORLD WAR II

Hermann was voornamelijk beroemd als cellist […] maar hij was ook een begenadigd componist. Na de oorlog raakte hij – net als zovele van zijn lotgenoten – in de vergetelheid.[…] Het is dankzij de Leo Smit Stichting dat wij nu kennis kunnen maken met zijn muziek, waarvoor DANK! Zijn Grand Duo uit 1930, oorspronkelijk gecomponeerd voor en uitgevoerd met Zoltan Szekely, krijgt nu een uitstekende vertolking van Burkhard Maiss en Bogdan Jianu. Wat een ongekend prachtig werk is het toch!

https://basiaconfuoco.com/2018/03/09/paul-hermann/

3. PAUL HINDEMITH: DAS MARIENLEBEN

Het is de 1923-versie die de sopraan Juliane Banse en de pianist Martin Helmchen in september 2017 voor Alpha classics hebben opgenomen. En het moet het moet gezegd worden: zowel de sopraan als de pianist maken een onvergetelijke indruk op de luisteraar. Juliane Banse met haar stralende, lyrische sopraan, een enorm tekstbegrip en een zowat volmaakte interpretatie. Martin Helmchen heeft de ‘taal’ van Hindemith in zijn vingers waardoor zelfs de dissonanten hier behoorlijk klassiek klinken.

https://basiaconfuoco.com/2018/08/23/hindemith-das-marienleben/

4. ERICH WOLFGANG KORNGOLD: DAS WUNDER DER HELIANE

De rol van Heliane[…] vraagt om een sterke dramatische sopraan met een overheersende lyriek in haar stem. Laat dat maar aan Annemarie Kremer over! Haar sopraan is donkergekleurd, haar hoogte onberispelijk en haar sensualiteit evident. […]Geen twijfel mogelijk: Kremer is de geboren vertolkster voor het fin de siècle repertoire.

https://basiaconfuoco.com/2018/11/05/das-wunder-der-annemarie-kremers-heliane/

5.GUSTAV MAHLER: MAHLER 4 FOR ENSEMBLE

top mahle

Wat ik nu zo onvoorstelbaar leuk vind is dat ik al die instrumenten afzonderlijk goed kan horen. Iets wat niet onmiddellijk een pre is als het om een (groot) orkestklank gaat, maar in de pocketversie is het onweerstaanbaar. Zo kan ik enorm genieten van het schitterende pianospel van Nicolas van Poucke en de stralende warmte van de strijkers bezorgt mij een gevoel van een zeer aangename geborgenheid.

https://basiaconfuoco.com/2018/04/11/mahler-4-for-ensemble/

6. LODEWIJK MORTELMANS: DE KINDEREN DER ZEE

top mortelmans

Bij de eerste noten van de ouverture ruist het en deint het en stormt het… Hoe visueel wil je je noten hebben? Beeldender kan het niet, het is expressionisme ten top. […]Dirk Vermeulen laat het Württembergische Philharmonie Reutlingen spelen alsof hun leven er van afhangt, adembenemend! […]Liesbeth Devos (Stella) is voor mij een ware ontdekking[…]. Peter Gijsbertsen zingt een ontroerende Ivo[..] Werner van Mechelen completeert de cast uit duizenden.

https://basiaconfuoco.com/2018/03/07/13372/

7. SERGEI RACHMANINOFF: DESTINATION RACHMANINOV.DEPARTURE

top rach

Ik heb nog nooit in mijn leven een betere uitvoering van dit concert gehoord.[…] Onder de waanzinnig energieke, inspirerende en opwindende leiding van Yannick Nézet-Séguin ontplooien ze zich als een meesterlijk virtuoos geheel […]Koop de cd en geniet van wat wellicht de beste opname van het jaar is.

https://basiaconfuoco.com/2018/11/20/daniil-trifonovs-weergaloze-rachmaninoff-cd-van-het-jaar/

8. CAMILLE SAINT-SAËNS: ASCANIO

De uitvoering is onvoorstelbaar goed. Ik denk dat de verdienste voornamelijk op conto van de dirigent Guillaume Tourniaire moet worden geschreven[…]Eigenlijk zijn alle zangers meer dan voortreffelijk maar het meest werd ik ontroerd door Eve-Maud Hubeaux (Scozzone). Luister even naar haar ‘O coeur pur’ en probeer het droog te houden!

https://basiaconfuoco.com/2018/11/26/ascanio-van-saint-saens-is-een-ware-ontdekking/

9. DMITRI SJOSTAKOVITSJ: COMPLETE CHAMBERMUSIC FOR PIANO AND STRINGS

top shost

Het Ensemble is zeker een groep om in de gaten te houden. Niet alleen spelen ze op het allerhoogste niveau, ze hebben ook heel wat te vertellen.[…] De cellosonate wordt hier zo ontzettend goed gespeeld dat ik mij er totaal in heb kunnen verliezen en de sonate voor altviool en piano heb ik niet eerder zo waanzinnig goed uitgevoerd gehoord

https://basiaconfuoco.com/2018/09/27/from-lisabon-with-love-dsch-shostakovich-ensemble/

10. ÁSDIS VADIMARSDÓTTIR: THE VOICE OF THE VIOLA IN TIMES OF OPRESSION

top vopla

Over de uitvoering kan ik maar kort zijn: een absolute TOP! De klank die Ásdís Valdimarsdóttir haar altviool ontlokt is van een zeldzame schoonheid. Het is zo mooi dat het pijn doet. Luister even naar het Adagio van de sonate van Weinberg. Huiveringwekkend

https://basiaconfuoco.com/2018/12/13/the-voice-of-the-viola-in-times-of-opression-de-altviool-als-stem-voor-de-vervolgden/

10+. ERMANNO WOLF- FERRARI: TALITHA KUMI

top talitha

‘Talitha Kumi!’ betekent ‘Talitha: sta op!’ in het Aramees. Het is een citaat uit het Evangelie van Marcus […] Het is de evangelist die het verhaal van het werk draagt: de tenor Rainer Trost zingt zijn tekst zeer indrukwekkend en weet de luisteraar aan zijn lippen te kluisteren

https://basiaconfuoco.com/2018/04/17/ermanno-wolf-ferrari-talitha-kumi/

En de ‘runner-up’ is:

OTTORINO RESPIGHI: LA CAMPANA SOMERSA (DVD)

top respighi

Sprookjeswereld meets symbolisme en Italiaans verismo. De prachtige, bij vlagen magische productie is zeer realistisch en volgt het libretto op de voet […] Soms is het belang van een uitgave zo ontzettend groot dat het er eigenlijk niet toe doet hoe de uitvoering is

https://basiaconfuoco.com/2018/10/01/teatro-lirico-di-cagliari-doet-la-campana-sommersa-van-respighi-herleven/

BASIA CON FUOCO’S TOP TIEN 2017

The voice of the Viola in Times of Opression: de altviool als stem voor de vervolgden

De altvioolsonate van Dick Kattenburg (1919-1944) bestaat uit maar één deel, allegro moderato. De reden is simpel: vóór Kattenburg het werk kon voltooien werd hij tijdens een razzia in een bioscoop opgepakt en op 5 mei 1944 naar Westerbork gestuurd. Twee weken later, op 19 mei 1944, werd hij naar Auschwitz gedeporteerd, waar hij werd vermoord. Kattenburg is maar 24 jaar oud geworden.

Max Vredenburg (1904 -1976) is tegenwoordig voornamelijk bekend als medeoprichter van het Nationale Jeugd Orkest. In de jaren twintig vertrok hij naar Parijs waar hij met o.a. Paul Dukas en Albert Roussel studeerde, componisten die hem zeer hebben beïnvloed. In 1941 vluchtte hij naar Batavia en in 1942 belandde hij in de Jappenkamp. Hij heeft de oorlog overleefd maar een groot deel van zijn familie werd vermoord in Sobibor en Auschwitz. Het Lamento componeerde hij in 1953 ter nagedachtenis van zijn zus Elsa.

altvioool VredenburgMax1

Max Vredenburg © Maria Austria MAI

De sonate van Mieczysław Weinberg, oorspronkelijk gecomponeerd voor klarinet en piano is misschien de meest complexe van alle andere werken op deze cd, het is ook de enige compositie die niet alleen maar treurig is: je kunt er ook flarden klezmer en Joodse folklore in herkennen.

En als u denkt in ‘Adagio’ de beginmatten van de Mondscheinsonate van Beethoven te herkennen dan heeft u gelijk. Die noten staan er wel degelijk in. Net zo trouwens als in het adagio, het slotdeel van de sonate van Dmitri Sjostakovitsj. Het uit 1975 stammende werk was zijn laatste compositie, vlak na de voltooiing van de sonate overleed hij aan longkanker.

Over de uitvoering kan ik maar kort zijn: een absolute TOP! De klank die Ásdís Valdimarsdóttir haar altviool ontlokt is van een zeldzame schoonheid. Het is zo mooi dat het pijn doet. Luister even naar het Adagio van de sonate van Weinberg. Huiveringwekkend.

Marcel Worms, toch wel een van de grootste pianisten/begeleiders van onze tijd houdt zich een beetje schuil, zijn IJslandse collega alle eer gunnend om te brilleren. Maar ga maar goed luisteren en ervaar hoe ontzettend meevoelend zijn bijdrage is. Zoiets heet ‘partners in crime’, denk ik. Beter kan ik het niet omschrijven.

Mieczysław Weinberg, Dick Kattenburg, Max Vredenburg, Dmitri Shostakovich
The voice of the Viola in Times of Opression
Ásdís Valdimarsdóttir (altviool), Marcel Worms (piano)
Zefir Records ZEF 9657

The voice of the Viola in Times of Opression: viola as a voice for the persecuted

%d bloggers liken dit: