Victor_Ullmann
Perzische gedichten over de geneugten van de wijn, door een Tsjechische Jood op muziek gezet
De Perzische dichter Hafiz heeft ook behoorlijk veel westerlingen beïnvloed. Zijn ghazels (korte gedichten die voornamelijk over liefde en wijn gaan) waren de inspiratiebron voor Goethe’s West-östlichen Divan. Maar ook veel componisten hebben zijn gedichten op muziek gezet, onder anderen Karol Szymanowski en Victor Ullmann.
Ullmann componeerde zijn Liederbuch des Hafis in 1940. De heerlijk lichtvoetige, humoristische en lyrische liederen zijn een lust voor het oor en zouden een zeer aangename uitbreiding van het liedrepertoire kunnen zijn. Het kan bij mij dan ook niet in waarom ze niet vaker gezongen worden. Ullmann is tenslotte één van de grootste componisten van de twintigste eeuw en zo onbekend is hij toch ook niet meer?
In 1942 werd Ullmann naar Terezín (Theresienstadt) gedeporteerd. Hij schreef er veel van zijn belangrijkste werken, o.a. zijn derde strijkkwartet en de opera Der Kaiser von Atlantis. Uit die tijd stammen ook de liederen Der Mensch und sein Tag op.47 en de Drei Chinesische Lieder.
De Tsjechische bariton Petr Matuszek beschikt over een zeer fraai en warm timbre, hij zingt verstaanbaar en met veel gevoel. Zijn repertoire is zeer gevarieerd: behalve Schubert, Schumann, Brahms en Zelenka (!) zingt hij ook veel hedendaagse composities. Bovendien heeft hij zowat alle liederen van de ‘Theresienstadt componisten’ opgenomen.
Hij wordt uitstekend begeleid door Aleš Kanka op de piano en in het lied ‘Herbst’ (hier onterecht aangeplakt bij de cyclus Der Mensch und sein Tag) wordt hij bijgestaan door een strijktrio.
Victor Ullmann
Songs
Petr Matuszek bariton
Aleš Kanka piano, Pavel Eret viool, Libor Kanka altviool, Vladan Kocí cello
Supraphon SU 3284-2 231
Entartete Musik, Teresienstadt and Channel Classics
At the end of the 1980s the music-loving world (and here I mean not only listeners, but also publicists, reviewers and music experts) found out that there was more between heaven and earth, or, since we are talking about music: between Strauss and Stockhausen. People began to realise that an entire generation of composers had been deleted from the history books and concert halls. Just like that. And it was not _only_ the fault of the Nazis.
In 1988, the exhibition ‘Entartete Musik’ was put on in Düsseldorf, exactly 50 years after the original event held by the Nazis. The exhibition also traveled to other cities, including Amsterdam, and became the occasion of much discussion.
The term ‘entartet’ (degenerate) was not invented by the Nazis. Already in the nineteenth century it was used in criminology, meaning something like ‘biologically degenerated’. The term was eagerly borrowed by the rulers of the Third Reich to prohibit the expressions of art that they considered ‘non-Aryan’. Modernism, expressionism, jazz … And everything that had to do with Jews, because they were already seen as a degenerate race.
What had begun as a ban soon developed into exclusion and resulted in murder. Those who had managed to flee to America or England have survived the war. Those who stayed in Europe were doomed.
Many, mainly Czech composers were deported via Terezín to the extermination camps, many ended up there directly. After the war they were totally forgotten, and thus murdered for the second time. Those who survived were found hopelessly old-fashioned and no longer played.
It was only at the end of the 1980s that it became clear that Korngold was more than a composer of Hollywod scores; that without Schreker and Zemlinski there would probably have been no Strauss either and that Boulez and Stockhausen were not the first to experiment with serialism. The turnaround came too late for most of the survivors …
In Germany the foundation Musica Reanimata was established, but the Netherlands did not stay behind either. Under the name Musica Ritrovata a few enthusiasts have tried to bring the music back to the concert halls.
That this succeeded was partly thanks to Channel Classics. The Dutch CD label, founded by Jared Sachs was the very first to record the music of forgotten composers.
Already in 1991 and 1992 they released four CD’s with music of the ‘Theresienstadt – Composer’ of whom one had almost never heard before: Gideon Klein, Hans Krása, Pavel Haas, Viktor Ullman… Even though the last three were really household names before the war. Gideon Klein had not had the chance – he was murdered in the gas chambers at the age of 24.
HANS KRÁSA
The first four Channel Classics CDs were truly pioneering. Hans Krása’s child opera Brundibar was recorded in Prague. Brundibar was actually composed before the war, but its premiere took place in Terezín, in 1943.
The CD (CCS 5198) was combined with songs by Domažlicky. Not a high-flyer, but certainly interesting.
On the other hand, the recording of Krása’s chamber music by the La Roche Quartet (CCS 3792) is great, probably the best performance of it.
PAVEL HAAS
Of all Janácek’s students, Pavel Haas succeeded best in combining the influences of his teacher with his own musical language. At the request of the bass Karel Berman, he wrote Four Songs on Chinese Poetry in 1944. Berman, who survived the war, recorded them together with his own songs (CCS 3191).
Karel Berman sings ‘Far Away Is The Moon Of Home’:
GIDEON KLEIN
But the best thing, in my opinion, is the recording with four works by 24-year-old Gideon Klein and Victor Ulmann’s third string quartet,. Listen to Klein’s Trio and shiver (CCS 1691)
SCHULHOFF, WOLPE AND KOFFLER. AND MORE
Channel Classics continues, now in collaboration with the acclaimed Werner Herbers and his Ebony Band. Thanks to Herbers many composers have become more than just a Wikipedia entry. Think of Schulhoff: you do know his CD with Dada-inspired works, with Otto Griebel’s drawings, don’t you?
The Ebony Band plays H.M.S.Royal Oak, Schulhoff’s jazz oratorio:
Think of Stefan Wolpe, of whom Herbers performed the opera Zeus und Elida during the Holland Festival in 1997 and whose music he still records: the latest CD is called Dancing.
Ebony Band plays ‘Tanz (Charleston)’ by Wolpe:
Besides compositions by Wolpe, Milhaud and Martinů it inlcudes works by Emil František Burian and Mátyás Seiber.
And think of the Polish composer Józef Koffler, the first Polish composer who used the dodecaphony. Koffler, together with his family, was murdered by the Nazis, probably in the city of Krosno. His String Trio and the beautiful cantata Die Liebe (sung by Barbara Hannigan) are combined with the Quintet of the other unknown Pole, Konstanty Regamey (CCS 31010).
Koeffler’s ‘Die Liebe’ (Miłość):
Translated with http://www.DeepL.com/Translator
In Dutch:
Entartete Musik, Teresienstadt en Channel Classics
Auf Deutsch:
Entartete Musik, Theresienstadt und Channel Classics. Deutsche Übersetzung
For more ‘Theresienstadt-composers’
“Ich möcht so gern nach Haus!”: Anne Sofie von Otter zingt liederen van ‘Theresienstadt componisten’
Das Lied von Terezín & Requiem Ebraico
Rudolf Karel, een ‘Theresienstadt componist’ die vrijwel niemand kent
VIKTOR ULLMANN: Der Kaiser von Atlantis. Amsterdam 4 mei 2016
“Op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei om 21.00 zetten theatermakers en artiesten in heel Nederland zich in om deze dag van extra betekenis te voorzien. Theater Na de Dam benadert elk jaar theatermakers met de vraag of zij speciaal voor 4 mei een nieuwe voorstelling willen maken die een actueel perspectief biedt op de Tweede Wereldoorlog en de wereld van vandaag.” (http://www.theaternadedam.nl/over-ons/)
Dit om de verhalen en gedachten over de Tweede Wereldoorlog levend te houden.
Vorig jaar koos het M31 Foundation voor de opera Der Kaiser von Atlantis van Viktor Ullmann (muziek) en Peter Kien (libretto). De in 1944 in Theresienstadt gecomponeerde opera werd op 4 mei 2016 uitgevoerd in het Compagnietheater in Amsterdam.
ENTARTETE MUSIK
De term ‘entartet’ (ontaard) werd niet door de nazi’s uitgevonden. Al in de negentiende eeuw werd het gebruikt in de criminologie. Het betekende zoiets als ‘biologisch gedegenereerd’ en als zodanig slecht voor de mens. De nazi’s omarmden de term dankbaar om kunst die hen niet beviel en die ze als ongezond beschouwden te verbieden en uiteindelijk te vernietigen. Modernisme, expressionisme, atonaliteit, jazz: daar werden ‘Arische zieltjes’ ziek van. En van de muziek van Joden natuurlijk ook, want zij waren bij voorbaat al gedegenereerd.
Wat als verbod was begonnen ontwikkelde zich algauw tot uitsluiting en resulteerde in moord. Degenen die het gelukt was om naar Amerika of Engeland te vluchten, hebben de oorlog overleefd. Wie in Europa was gebleven was verdoemd.
Vele, voornamelijk Tsjechische componisten, musici en artiesten werden via Theresienstadt naar de vernietigingskampen gedeporteerd, velen belandden daar rechtstreeks. Na de oorlog werden de meesten totaal vergeten en zo voor de tweede keer vermoord. De kentering kwam pas in de jaren negentig, voor de meesten te laat.
Viktor Ullmann
Viktor Ullmann werd in 1942 naar Theresienstadt gedeporteerd. Hij componeerde er veel van zijn belangrijkste werken, waaronder zijn derde strijkkwartet, de liederencyclus Der Mensch und sein Tag en de Drei chinesische Lieder. In 1944 schreef hij er de opera Der Kaiser von Atlantis. Het libretto werd geschreven door een buitengewoon talent: de nog maar 24-jarige schilder, tekenaar en dichter Peter Kien. Zowel Ullmann als Kien werden op 16 oktober 1944 naar Auschwitz getransporteerd en daar vergast.
Peter Kien: Zelfportret
Amsterdam, 1975
De opera over de waanzinnige keizer die een oorlog van iedereen tegen iedereen uitroept, en over de Dood die in staking gaat en weigert mensen nog te laten sterven, is in de kamp zelf nooit uitgevoerd. Verder dan de generale repetitie kwam het niet: de nazi’s vertrouwden de boel (terecht) niet. Van iedereen die aan de opera meewerkte heeft alleen Karel Berman, die de rol van de Dood zong het overleefd.
Karel Berman als Leporello in 1962
Der Kaiser von Atlantis beleefde zijn première pas in 1975 in Amsterdam, met onder anderen Meinard Kraak (de Keizer), Tom Haenen (de Dood), Adriaan van Limpt (Harlekijn) en Roberta Alexander (het Meisje). Rhoda Levine regisseerde en Kerry Woodward, die de opera herontdekte, dirigeerde.
De muziek van Ullmann doet sterk aan die van Kurt Weill denken en is gelardeerd met muzikale citaten. Het trompetsignaal aan het begint komt uit de Asrael-symfonie van Josef Suk, een symfonie die in Tsjechoslowakije vaak uitgevoerd werd bij de dood van bekende personen. Midden in de opera kan men ‘Deutchland über alles’ horen (hier in mineur uitgevoerd) en aan het eind klinkt een koraal van Maarten Luther, ‘Ein’ feste ist unser Gott’. De laatste aria van de Dood kun je zien als een parafrase van het gedicht ‘Der tot und das madchen’ van Matthias Claudius.
Amsterdam, 2016
© Bart Grietens
De uitvoering die ik op 4 mei in het Compagnietheater bezocht, maakte op mij een onuitwisbare indruk. De regie van Robin Coops en het scènebeeld van Maze de Boer waren eenvoudig en doeltreffend. De kleine speelruimte van het Compagnietheater werd in tweeën gedeeld: rechts het dertienkoppige, voortreffelijk spelende New European Ensemble (dirigent: Frank Zielhorst) en links de zangers/acteurs. Er werd gebruikgemaakt van grijze opstapkisten en felle lampen, maar voor de rest was er gelukkig geen gerommel met symbolen.
Alle zeven rollen waren meer dan voortreffelijk bezet. Donijn van Doorn ontroerde als het Meisje: mooi in haar vastberadenheid om te doden en gedood te worden, maar nog mooier in haar breekbaarheid toen ze de liefde leerde kennen.
Donijn van Doorn (het Meisje) en Jacques de Faber (de Soldaat) © Bart Grietens
Dat ze zich er zo gretig aan kon overgeven kwam zeker ook door de zoete stem van Jacques de Faber. Hij zong de Soldaat met zo veel lyriek dat je moest smelten, zelf al was je van steen. Hun duet ‘Schau die Wolken sind vergangen’ was, naast de laatste aria van de Dood, een emotionele hoogtepunt van de opera.
Ellen van Beek als de Drummer © Bart Grietens
Ellen van Beek was een vastberaden Drummer; van haar optreden werd ik af en toe een beetje bang. Met haar strak gevoerde heldere stem en met haar gedecideerde acteren werd ze een verpersoonlijking van het onnadenkende ‘doorgeefluik’ van het absolute kwaad. Schitterend.
Martijn Zwitserlood imponeerde als de Luidspreker: onvoorstelbaar hoeveel kleuren de bariton tot zijn beschikking heeft!
Erik Slik ontroerde als de Harlekijn die het allemaal gezien heeft en alleen nog naar de dood verlangt. De Dood, die hem weigert mee te nemen, omdat hij het zelf niet meer ziet zitten.
Ooit hadden oorlogen nog enige betekenis: “Das waren Kriege, wo man die prächtigsten Kleider trug, um mich zu ehren!”, maar nu de Keizer een fabrieksproduct er van wil maken gaat hij in staking. Want sterven aan de lopende band, daar doet hij niet aan mee.
In het midden Nanco de Vries (de Dood) en Wiard Withold (de Keizer) © Bart Grietens
Het personage Dood als filosoof, denker en vredesactivist kreeg van Nanco de Vries een waarlijk luxe gestalte. Bij zijn grote aria moest ik aan de sterfscène van Boris Godoenov denken. Het is onvoorstelbaar dat we de bas zo weinig in Nederland te horen krijgen.
© Bart Grietens
Wiard Witholt was een jonge Keizer. In zijn vertolking was hij meer een door stoute overmoed gedreven domme gans dan een kwade genius. “De oorlog is nu uit: maar welke oorlog? De laatste of alle oorlogen?” zingt hij voordat hij vrijwillig met de Dood meegaat.
Daarna klinkt nog het koraal ‘Komm Tod [..] Lehr uns das heiligste Gebot: du sollst den grossen Namen Tod nicht eitel beschwören’, alleen is er geen doek om te vallen.
Viktor Ullmann
Der Kaiser von Atlantis
Wiard Witholt, Marijn Zwitserlood, Ellen van Beek, Jacques de Faber, Donij van Doorn, Erik Slik, Nanco de Vries
Regie: Robin Coops
New European Ensemble onder leiding van Frank Zielhorst
Producent: M31 Foundation in samenwerking met De Nederlandse Reisopera, Theater Na de Dam, het New European Ensemble
Gezien 4 mei 2016 in het Compagnietheater in Amsterdam
Meer over Theresienstadt en Entartete Musik (selectie):
Entartete Musik, Teresienstadt en Channel Classics
TUSSEN TWEE WERELDEN
JOHNNY & JONES
ERWIN SCHULHOFF strijkkwartetten door ALMA QUARTET
Der zerbrochene Krug & Der Zwerg
“Ich möcht so gern nach Haus!”: Anne Sofie von Otter zingt liederen van ‘Theresienstadt componisten’
Entartete Musik, Theresienstadt und Channel Classics. Deutsche Übersetzung
Ende der 80er Jahre, des vorigen Jahrhunderts, kam die Musik liebende Welt (und damit meine ich nicht nur die Hörerschaft, sondern auch die Publizisten, Rezensenten und Musikfachleute) dahinter, dass da mehr ist zwischen Himmel und Erde; oder nun, wo wir über Musik sprechen: zwischen Strauss und Stockhausen. Man fing an zu realisieren, dass eine ganze Generation Komponisten aus den Geschichtsbüchern und von den Konzertbühnen entfernt wurde. Innerhalb kurzer Zeit. Dies war nicht alleine die Schuld der Nazis
1988 wurde die Ausstellung „Entartete Musik“ in Düsseldorf ausgerichtet, exakt 50 Jahre nach der ursprünglichen Nazi-Aufführung. Die Ausstellung hatte auch emotionale Auswirkungen auf andere Städte, worunter auch Amsterdam, und wurde der Auslöser um Fragen zu stellen.
Der Term „entartet“ wurde nicht von den Nazis erfunden. Schon im 19. Jh. wurde er in der Kriminologie benutzt, es bedeutete so etwas wie: „biologisch degeneriert“. Der Term wurde gerne durch die Machthaber des Dritten Reiches ausgeliehen, um die Kunstgattungen zu verbieten, die sie „unarisch“ fanden. Modernismus, Expressionismus, Jazz … und alles, was mit Juden in Verbindung gebracht wurde, denn sie waren im Voraus schon degeneriert, in dem Fall als Rasse.
Was als Verbot begann, entwickelte sich schon schnell als Ausschluss und resultierte in Mord. Diejenigen, denen es geglückt war nach Amerika oder England zu flüchten, haben den Krieg überlebt. Wer in Europa blieb, war verdammt. Viele, hauptsächlich tschechische Komponisten wurden über Terezín in die Vernichtungslager deportiert, viele landeten dort geradewegs. Nach dem Krieg wurden sie total vergessen, und so zum zweiten Mal ermordet. Wer es überlebte, wurde als hoffnungslos altmodisch bezeichnet und nicht gespielt.
Es begann erst Ende der 80er Jahre, dass man ein Bewusstsein dafür entwickelte, dass Korngold mehr war als nur ein Komponist von erfolgreicher Hollywood-Filmmusik; dass ohne Schreker und Zemlinski wahrscheinlich auch kein Strauss gewesen wäre, und Boulez und Stockhausen nicht die Ersten waren, die mit Serialismus spielten. Das Umdenken kam für die meisten der Überlebenden zu spät.
In Deutschland wurde eine Stiftung Musica Reanimata gegründet, aber auch die Niederlande blieben nicht dahinter zurück. Unter dem Namen Musica Ritrovata haben ein paar Enthusiasten einen Versuch gewagt, um die Musik zurück auf die Konzertbühnen zu bringen.
Dass dies glückte, war auch Channel Classics zu verdanken. Das niederländische CD-Label, gegründet durch Jared Sachs, war das Allererste, welche die Musik der „vergessenen“ Komponisten begann aufzunehmen.
Schon in den Jahren 1991 und 1992 veröffentlichten sie 4 Cds mit der Musik der „Theresienstadt-Komponisten“, von denen man beinahe niemals vorher etwas gehört hatte: Gideon Klein, Hans Krása, Pavel Haas, Viktor Ullman… Und das, wo die letzten drei doch vor dem Krieg wirklich ein Begriff waren. Gideon Klein hatte die Chance nicht – er wurde schon in seinem 24. Lebensjahr vergast.
Die ersten vier Cds von Channel Classics waren echte Pionierarbeit. Von Hans Krása wurde in Prag die Kinderoper Brundibar aufgenommen. Brundibar wurde noch vor dem Krieg komponiert, aber seine Premiere fand 1943 in Terezín statt.
Die CD (CCS 5198) wurde kombiniert mit Liedern von Domažlicky. Kein Überflieger, aber ohne Zweifel interessant.
Großartig hingegen ist die Aufnahme von Krásás Kammermusik durch das La Roche Quartett (CCS 3792), womöglich die beste Darbietung die davon existiert.
Von allen Schülern von Janácek gelang es Pavel Haas am besten, die Einflüsse seines Lehrers mit eigener musikalischer Sprache zu kombinieren. Auf Bitten von Karel Berman (Bass) schrieb er in 1944 Vier Lieder nach Worten chinesischer Poesie. Berman, der den Krieg überlebte, hat sie zusammen mit seinen eigenen Liedern (CCS 3191) aufgenommen
Aber am schönsten finde ich, neben dem dritten Streichquartett von Victor Ulmann, die Aufnahme mit vier Werken des 24-jährigen Gideon Klein. Lausche nach seinem Trio und erschaudere. (CCS1691)
Channel Classics macht weiter – nun in Zusammenarbeit mit dem unübertroffenen Werner Herbers und seiner Ebony Band. Durch ihn sind viele Komponisten mehr als eine Meldung in Wikipedia geworden. Denken Sie an Schulhoff: Sie kennen doch sicher seine CD mit Dada-inspirierten Werken, mit den Zeichnungen von Otto Griebel?
Ebony Band und Loes Luca in Sonata Erotica:
Denken Sie an Wolpe von dem er während des HF (Holland Festival) die Oper Zeus und Elida aufgeführt hat, und dessen Musik er noch stets aufnimmt – die neueste heißt Dancing. Außer Wolpe, Milhaud und Martinů sind dort auch Werke von Emil František Burian und Mátyás Seiber zu finden.
Und denken Sie an den polnischen Józef Koffler, während des Krieges ermordet. Sein Streichtrio und die prächtige Kantate Die Liebe (gesungen durch Barbara Hannigan), steht neben dem Quintett des anderen unbekannten Polen Konstanty Regamey (CCS31010).
Übersetzung: Beate Heithausen
In het Nederlands: Entartete Musik, Teresienstadt en Channel Classics
Entartete Musik, Teresienstadt en Channel Classics
Eind jaren tachtig van de vorige eeuw kwam muziekminnend wereld (en hier bedoel ik niet alleen de luisteraars, maar ook de publicisten, recensenten en muziekdeskundigen mee) er achter dat er meer was tussen hemel en aarde, of, nu wij het over muziek hebben: tussen Strauss en Stockhausen. Men begon zich te realiseren dat er een hele generatie componisten uit de geschiedenisboeken en concertpodia was gewist. Zo maar. En het was niet alleen de schuld van de nazi’s.
In 1988 werd de tentoonstelling ‘Entartete Muziek’ in Düsseldorf opgezet, precies 50 jaar na de oorspronkelijke Nazi-vertoning. De tentoonstelling heeft ook andere steden, waaronder ook Amsterdam, aangedaan en werd de aanzet tot het stellen van vragen.
De term ‘entartet’ (ontaard) werd niet door de nazi’s uitgevonden. Al in de negentiende eeuw werd het gebruikt in de criminologie, het betekende zoiets als “biologisch gedegenereerd”. De term werd gretig door de machthebbers van de Derde Rijk geleend om de kunstuitingen te verbieden die zij ‘onarisch’ vonden. Modernisme, expressionisme, jazz En alles wat met Joden te maken had, want die waren bij voorbaat al gedegenereerd, als ras dan.
Wat als verbod was begonnen ontwikkelde zich al gauw tot uitsluiting en resulteerde in moord. Degenen die het gelukt was om naar Amerika of Engeland te vluchten hebben de oorlog overleefd. Wie in Europa was gebleven was gedoemd.
Vele, voornamelijk Tsjechische componisten werden via Terezín naar de vernietigingskampen gedeporteerd, velen belandden daar rechtstreeks. Na de oorlog werden ze totaal vergeten, en zo voor de tweede keer vermoord. Wie het overleefde werd voor hopeloos ouderwets uitgemaakt en niet gespeeld.
Het was pas eind jaren tachtig, dat er besef kwam dat Korngold meer was dan een componist van Hollywod-scores; dat zonder Schreker en Zemlinski er waarschijnlijk ook geen Strauss was geweest en dat Boulez en Stockhausen niet de eersten waren die met serialisme speelden. De kentering kwam voor de meeste van de overlevenden te laat …
In Duitsland werd een stichting Musica Reanimata opgericht, maar ook Nederland bleef niet achter. Onder de naam Musica Ritrovata hebben een paar enthousiastelingen een poging gewaagd om de muziek terug naar de concertpodia te brengen.
Dat het lukte, was mede aan Channel Classics te danken. De Nederlandse cd-label, opgericht door Jared Sachs was de allereerste die de muziek van “vergeten” componisten begon op te nemen.
Al in al 1991 en 1992 hebben ze vier cd’s uitgebracht met de muziek van de “Theresienstadt – componisten” van wie men bijna nooit eerder had gehoord: Gideon Klein, Hans Krása, Pavel Haas, Viktor Ullman… En dat, terwijl de laatste drie toch echt een begrip waren, vóór de oorlog. Gideon Klein had de kans niet gehad– hij werd al op zijn 24-ste vergast.
HANS KRÁSA
De eerste vier cd’s van Channel Classics waren echt pionierswerk.
Van Hans Krása werd in Praag de kinderopera Brundibar opgenomen. De opera werd nog al voor de oorlog gecomponeerd, maar zijn première vond plaats in Terezín, in 1943.
De cd (CCS 5198) werd gecombineerd met liederen van Domažlicky. Geen hoogvlieger, maar zonder meer interessant.
Geweldig daarentegen is de opname van Krása’s kamermuziek door het La Roche Quartet (CCS 3792), wellicht de beste uitvoering die er van bestaat:
PAVEL HAAS
Van alle leerlingen van Janácek, slaagde Pavel Haas er het beste in de invloeden van zijn leraar met een eigen muzikale taal te combineren. Op verzoek van de bas Karel Berman schreef hij in 1944 Vier liederen bij de Chineze gedichten. Berman, die de oorlog overleefde, heeft ze samen met zijn eigen liederen (CCS 3191) opgenomen.
Hieronder zingt Berman ‘Far Away Is The Moon Of Home’:
GIDEON KLEIN
Maar het mooiste vind ik de opname met, naast het derde strijkkwartet van Victor Ulmann, vier werken van de 24-jarige Gideon Klein. Luister naar zijn Trio en huiver (CCS 1691)
SCHULHOFF, WOLPE AND KOFFLER. EN MEER
Channel Classics gaat door – nu in samenwerking met de onvolprezen Werner Herbers en zijn Ebony Band. Door hem zijn er veel componisten meer dan een vermelding in de Wikipedia geworden. Denk aan Schulhoff: u kent toch wel zijn cd met door Dada geïnspireerde werken , met de tekeningen van Otto Griebel?)
Hieronder: Ebony Band speelt H.M.S.Royal Oak, jazzoratorium van Schulhoff
Denk aan Joseph Wolpe van wie hij tijdens het HF de opera Zeus und Elida heeft uitgevoerd en wiens muziek hij nog steeds opneemt – de nieuwste heet Dancing.
Hieronder speelt Ebony Band Tanz (Charleston) van Wolpe:
Behalve Wolpe, Milhaud en Martinů staan er werken van Emil František Burian en Mátyás Seiber op.
En denk aan Poolse Józef Koffler, de eerste Poolse componist die de dodecafonie heeft gebruikt. Koffler werd samen met zijn familie door de Nazi’s vermoord, waarschijnlijk in de stad Krosno. Zijn strijktrio en de prachtige cantate Die Liebe (gezongen door Barbara Hannigan) staat naast het Quintet van de andere onbekende Pool, Konstanty Regamey (CCS 31010)
Hieronder ‘Die Liebe’ (Miłość):
DROMEN ZIJN BEDROG
PAVEL HAAS door het Kocian Quartet
“Ich möcht so gern nach Haus!”: Anne Sofie von Otter zingt liederen van ‘Theresienstadt componisten’
Basia con fuoco 