Hoeveel moord, doodslag, demonen, op wraak zinnende goden en furies kan een mens in de drie laatste donkere maanden van het jaar verwerken? Veel, als het aan de programmeurs van De Nationale Opera en de ZaterdagMatinee in 2011 lag.

Al vanaf het begin van het seizoen was het moord en doodslag in Amsterdam. Bij de Nationale Opera werdt er eerst zowat iedereen aan allerlei goden opgeofferd. Dan kwam Elektra met haar bijl zwaaien en daarna sloeg Orest in de nieuwste opera van Manfred Trojahn– met de hulp van zijn zus, dat wel – met de boormachine om zich heen.

Let op, het is geen waardeoordeel! Ik ben gek op Elektra en de productie bij DNO was meer dan prachtig. Ook de muziek van Manfred Trojahn vond ik goed, helaas werd zijn opera door de in mijn ogen idiote regie om zeep geholpen.

Vroeger konden we nog troost uit de ZaterdagMatinee putten. Maar dit jaar droeg ook De Matinee bij aan het programmageweld en op zaterdag 10 december 2011 mochten we kennis maken met Das Gehege van Wolfgang Rihm, een soort monodrama  uit 2004.

Wolfgang Rihm tijdens een repetitie (foto akg-images / Marion Kalter)

Rihm componeerde het werk op verzoek van Kent Nagano als aanvulling op – of een moderne versie van – de opera Salome. Waarom????? Daarom, denk ik, een andere reden kan ik er niet voor bedenken.

Gelukkig duurde het maar een drie kwartier, want er was geen lol aan te beleven. Ik vond de muziek verschrikkelijk gedateerd – Schönberg heeft het al honderd jaar geleden in zijn Erwartung gedaan, maar dan duizend keer beter.

Hellen Kwon

Er was een lichtpuntje: Hellen Kwon. Zij zong ‘de vrouw’ die  zo gefascineerd wordt door een adelaar, dat zij hem aan het eind vermorzelt. Haar vertolking van de hondsmoeilijke partituur was werkelijk adembenemend en daar neem ik mijn pet voor af.

Na de pauze kregen we Salome. Nu hoort u mij niet echt klagen, want Salome behoort tot mijn lievelingsopera’s. Maar om mijzelf te citeren: hoeveel moord, doodslag, demonen, op wraak zinnende goden en furies kan een mens in de drie laatste donkere maanden voor het eind van jaar verwerken?

Stephan Rügamer was een prachtige, gloedvolle Narraboth. Met zijn stem maakte hij zijn fascinatie voor Salome meer dan duidelijk.

Susan Bullock was een fatsoenlijke Salome, maar niet meer dan dat. Haar stem miste het Lolita-achtige van een vroegrijp meisje, een meisje dat ook nog eens om hulp smeekt die zij niet krijgt. Natuurlijk niet, want alle hulpverleners hebben alleen de mond vol met woorden. Werkelijk helpen doen zij niet.

Net zo min als dirigenten die zo van zichzelf en van hun eigen geluid houden dat ze niet eens meer aan de zangers denken. Ziehier meteen mijn kritiek op Edo de Waart. Het orkest speelde zonder meer prachtig, maar zo waanzinnig hard dat de plafonds van het Concertgebouw er zelfs van trilden. Kom er als zanger maar eens bovenuit!

Michael Volle (foto: Winfried Hösl)

Toch lukte het Michael Volle (Jochanaan) wonderwel goed. Wat een persoonlijkheid, wat een geluid en wat een voordracht. Daar word je inderdaad verliefd op.

Ook Roman Sadnik (Herodes) was buitengewoon goed. Ook van hem kon ik mijn ogen (en oren!) niet afhouden.

Maar nu is het genoeg. Laat de operaheldinnen maar lekker sterven, hoort erbij, maar mag het, alsjeblieft, tbc zijn? En waar blijft het vergeten belcanto?

Wolgang Rihm
Das Gehege
Hellen Kwon – sopraan

Richard Strauss
Salome
Susan Bullock, Michael Volle, Roman Sadnik e.a.
Radio Filharmonisch Orkest olv Edo de Waart

Bezocht op 10 december 2011 in Het Concertgebouw – Amsterdam.