Aan het woord is de mismaakte rijke edelman Alviano Salvago. Liefde heeft hij afgezworen, want er is geen vrouw ter wereld die haar leven met hem zou willen delen. En toch: daar komt hij Carlotta tegen, een bloedmooie vrouw die hem haar liefde verklaart. Tegen beter weten in trapt hij er in. Wat hij niet weet is dat de fascinatie van Carlotta, die zelf ook als ‘getekend’ door het leven gaat (zij heeft een hartkwaal waardoor zij alle emoties, zeker de erotische moet vermijden) alles te maken heeft met haar streven om een ‘ziel’, in dit geval zijn ziel in haar schilderij te vangen. Dat lukt haar wonderwel, waarna ze alle belangstelling voor hem verliest.
Maar ook Carlotta is niet tegen het verlangen bestand, in haar geval het verlangen naar de erotiek en de extase, iets wat zij met de buitengewoon aantrekkelijke graaf Tamare wil beleven. Dat zij het juist op het eiland ‘Elysium’ doet, de plek waar Alviano zijn idealen van schoonheid en volmaaktheid dacht te verwezenlijken en waar hij dacht met haar verbonden te kunnen worden maakt het verhaal extra wrang. Afijn: Carlotta overleeft de extase niet, waarna de tot de waanzin gedreven Alviano zijn rivaal vermoordt.
Het libretto van de hand van Franz Schreker zelf is niet op een bestaand verhaal, boek of zelfs een gedicht gebaseerd. Mocht je toch op zoek willen gaan naar invloeden – niets staat immers op zichzelf – denk dan aan Oscar Wilde meets André Gide.
Op zaterdag 1 juni 2019 werd de bedwelmende opera van Schreker op een onnavolgbare wijze tijdens de NTR ZaterdagMatinee uitgevoerd en als u er niet bij was dan mag u er oprecht spijt van hebben. Zo onvoorstelbaar goed heb ik de partituur nog niet eerder uitgevoerd horen worden. Markus Stenz had er niet alleen affiniteit mee, hij leek er midden in te wonen. Alsof hij het zelf had gecomponeerd.
Markus Stenz © Lieneke Effern
Stenz leek de muziek te aaien, nee, dat is het woord niet.. te omhelzen? Liefhebben? Liefde mee bedrijven? De volmaakte klank waar Schreker altijd op zoek naar was, die klank, die heb ik voor het eerst in het echt gehoord. Toen de muziek aan het einde van de eerste acte zachtjes vervaagde, leek het het meest op een stervensproces. Daarin hoorde je al wat er komen gaat. Wat ook gebeurde. En omdat er geen regisseur tussen de muziek en het libretto zat kon het publiek zich aan de pure schoonheid van de opera laven.
Ook de zangers waren allemaal voortreffelijk. Allemaal. Aanvankelijk had ik een beetje (let op: een beetje!) moeite met Marco Jentzsch (Alviano): hij klonk te mooi en te krachtig, waardoor dat lelijke en kreupele enigszins verloren ging. Gelukkig is de zware rol zijn tol gaan eisen waardoor zij stem vermoeid werd. Aan het eind was hij oprecht gebroken.
Markus Eiche was een meer dan uitstekende Vitelozzo Tamare. Zijn zeer aantrekkelijke bariton klonk buitengewoon erotisch. Geen wonder dat Carlotta zich aan hem wilde geven.
Markus Eiche © Konstantin Unger Artists. Michael Poeh
Carlotta werd gezongen door de Engelse sopraan Allison Oakes. Zij gaf de rol alles wat het nodig had: schoonheid, breekbaarheid en het ongekende verlangen, zelfs als het haar dood zou betekenen.
Allison Oakes © Lieneke Effern
Steven Humes (Lodovico Nardi, de vader van Carlotta) was voor mij een ware ontdekking en Michael Kupfer-Radecky was een perfecte Hertog Adorno. Ook alle kleine rollen waren tot in de puntjes verzorgd. Het is onmogelijk om ze allemaal te noemen, maar voor één wil ik wel een uitzondering maken, de Egyptische mezzosopraan Gala El Hadidi (Martuccia) die mijn hart wist te stelen. Van haar gaan we veel meer horen, wat een zangeres!
Gala El Hadidi © Lieneke Effern
De partituur werd helemaal compleet uitgevoerd, er waren geen coupures. Dat alleen, plus de fenomenale uitvoering maakte de Matinee tot ‘once in the lifetime” ervaring. Vandaar dat ik meer dan verbaasd was dat ik, op één of twee na mijn schrijfcollega’s heb gemist, hun gebruikelijke persplaatsen waren leeg. Ik neem aan dat ze allemaal voor een spektakel hadden gekozen en in de helikopters zaten. Ze hebben heel erg veel gemist.
Allison Oakes, Michael Kupfer-Radecky, Markus Eiche, Steven Humes, Marco Jentzsch, Lucas van Lierop, Emilio Pons, Gurgen Baveyan, Miljenko Turk, Nikki Treurniet, Gala El Hadidi, Wiebe-Pier Cnossen, Jeannette van Schaik, Henk Neven, Martijn Sanders, Ruben Budding e.a.
Groot Omroepkoor (koordirigent Peter Dijkstra)
Radio Filharmonisch Orkest olv Markus Stenz
Gehoord op 1 juni 2019 in het Concertgebouw in Amsterdam
De uitzending is terug te beluisteren op:
https://www.nporadio4.nl/gids-gemist/2019-06-1
Basia con fuoco 
Ik kan je alleen maar bedanken dat je zo aandrong dat ik moest komen!
LikeGeliked door 1 persoon
Mooie en heldere recensie Basia, bedankt. Fantasisch uitgevoerd door het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van van Marius Stenz. Ik vond Tamare en Carlotta geweldig. Wat ben ik blij dat ik het niet gemist heb.
LikeGeliked door 1 persoon
Helemaal met Ron eens, jammer dat Stenz weggaat. Mooie middag. Bedankt, Basia.
LikeGeliked door 1 persoon
Mooi om te lezen wat een kenner van dit repertoire ervan vindt. Ik hoorde deze opera voor de eerste keer en kwam oren te kort. Ben heel blij dat ik deze uitvoering heb opgenomen en dat ik deze herhaald kan terugluisteren. Om deze muziek goed te doorgronden is dat echt wel nodig. Het orkest speelde zaterdag echt de sterren van de hemel en de zang was prachtig. Ik werd vooral heel erg geraakt door Allison Oakes als Carlotta en door Markus Eiche. Nog steeds een fenomenale stem.
LikeGeliked door 1 persoon
Er zijn een paar van die Opera-Matinee’s die het predikaat geniaal verdienen en een ervan is zeker Die Gezeichneten. Zinderende spanning en een volmaakte uitvoering deden mij beseffen, dat het Concertgebouw zaterdagmiddag de juiste plek was en dat ieder die had gekozen voor de Westergasfabriek echt iets zeldzaams gemist heeft.
LikeGeliked door 1 persoon
Het was een feestje, en ik ook moet jou bedanken dat ik gegaan ben, wat een heerlijke middag en wat een solisten, ga een aantal volgen en hoop gauw weer wat van Schreker te gaan horen
LikeGeliked door 1 persoon
Heldere en treffende recensie Basia, nu meer dan voorheen besef ik dat om deze uitmuntende partituur te kunnen doorgronden je absoluut moet gaan duiken in de Zeitgeist waar het vandaan komt. Een paar weken geleden was ik in Wenen en zag een indrukwekkende tentoonstelling in het Leopold Museum (Wien 1900), werkelijk een must voor iedereen die zich wil gaan verdiepen niet alleen in de kunstuitingen rond de voorlaatste eeuwwisseling maar zeker om te kunnen begrijpen waar alles vandaan komt. Gezeichneten zou ondenkbaar zijn zonder de ‘revolutie’ in de denk- en gevoelswereld van voor de Eerste Wereldoorlog met het instorten van het Habsburg huis en het herontdekken ( sic) van de tot dan toe onderdrukte sexualiteit. De uitvoering afgelopen zaterdag legde veel van deze aspecten bloot en als je de tekst erbij leest dan besef je hoe groot de genialiteit van Schreker was om woord en klank tot een sublieme entiteit te brengen. Je hoefde alleen je ogen te sluiten en de muziek sprak voor zich, gelukkig zonder door de strapatzen van deze of gene ‘regisseur’ te worden verstoord. Nogmaals, hulde aan alle uitvoerenden met Mo. Stenz voorop!
LikeGeliked door 1 persoon
Bedankt voor je uitgebreide reactie Mauricio!
LikeLike
Mooie, enthousiaste recensie. Helaas was ik er niet, maar ik zat NIET in een helikopter. (Kan ik bewijzen.) Opvallend hoe vaak wij, liefhebbers van klassieke muziek en opera, uitermate tevreden van de ZaterdagMatinee terugkeren!
LikeGeliked door 1 persoon
Zo ontzettend jammer dat jet het hebt gemist Olivier!
LikeLike