La Traviata is niet voor niets één van de bekendste en de meest geliefde opera’s ever, want al heb je het al honderd keer gezien: het blijft ontroeren. Nog vóór het slotakkoord het onontkoombare (al blijf je tegen beter weten in hopen op een plotselinge happy-end) eind aan Violetta’s leven maakt zit je onontbeerlijk te snotteren. Want wie kan het nog droog houden bij het geluid van de openvallende deur waar door Alfredo en zijn vader net op tijd binnenkomen om de stervende Violetta in hun armen te nemen?

Welnu: de ontroering, die is gisteren weggebleven en mijn meegenomen zakje Kleenex kon onaangeroerd in mijn tas blijven. Wiens schuld was het? Lag het aan de regie die – toegegeven – veel steekjes heeft laten vallen, of was er meer aan de hand?

Tegenwoordig klagen we vaak over de visuele kant van de meeste hedendaagse producties en de mislukkingen van een voorstelling schrijven we doorgaans toe op conto van de regisseur. Het is dan ook vaak het geval, maar, laten we eerlijk zijn: ogen kunnen we nog sluiten, de oren niet.

Opera gaat – voornamelijk – over de muziek en staat of valt met de zangers. Het is een truïsme, maar: zonder zangers geen opera. Dat de (meeste) dames en heren regisseurs een andere mening zijn toegedaan weten we inmiddels wel, maar gemakshalve vergeten we dat er nog een ander groot ego de beleving van een meesterwerk in de weg kan staan: die van een dirigent. En laat het nou dé reden (of u wilt: de vóórnaamste reden) te zijn van de mislukking van de nieuwste productie van La Traviata door de Nederlandse Reisopera.

De jonge, nog maar vierentwintigjarige Venezolaan Ilyich Rivas mag dan al veel ervaring in Glyndebourne en bij Opera North hebben opgedaan, aan La Traviata heeft hij zich duidelijk vertild. Ik heb waarlijk geen idee wat voor verhaal hem voor ogen lag, maar het was zo eendimensionaal dat van de geniale muziek van Verdi weinig was overgebleven. Langzaam, langzamer …. stilstaand. Meer smaken had hij niet tot zijn beschikking.

Zijn gebaren waren verwarrend, daar zouden de deelnemers van het TV-programma ‘Maestro’ zich niet voor hebben hoeven te schamen. Geen wonder dat de orkestleden er niet zo goed raad mee wisten. Hun spel was ongelijk en slordig.

Geen wonder ook dat de emoties van Violetta in ‘È strano’ en de daarop volgende ‘Sempre libera’ vanuit de orkestbak totaal werden genegeerd. Waar de sopraan gewoonlijk van opgewonden tot nadenkend, van verliefd tot ontkennend tot verliefd moet laveren heeft het orkest haar in de kou laten staan. Onder de tergend langzame tempi van Rivas gingen alle coloraturen van Urška Arlič Gololičič ten onder. Mocht ze überhaupt daar over beschikken….

Dat de Sloveense sopraan (voornamelijk) niet op haar zangkwaliteiten werd gecast was nogal wiedes. Maar zo slecht had het ook niet gehoeven te klinken want ik ben er absoluut zeker van dat ze heel wat meer heeft te bieden. Haar emoties in de laatste twee actes waren echt en bij vlagen wist ze mij ontroeren.

Jesús Garcia zong een fatsoenlijke Alfredo. Het was absoluut ok, maar ook niet meer dan dat. De stem is mooi, de noten zijn er, maar zijn uitstraling, ondanks zijn knappe uiterlijk was meer van een ambtenaar dan van een passionele en jaloerse minnaar. Misschien met een ander dirigent en met een betere personenregie zou hij tot betere prestaties kunnen komen? Ik weet het niet.

Anthony Michaels-Moore behoorde ooit tot mijn geliefde zangers. Helaas, de tijd heeft een (vroege) stempel op zijn stem gezet en van zijn prachtige, warme, lyrische bariton was niet veel meer over. Zo af en toe hoorde je nog flarden van wat het ooit was geweest, voor de rest leek zijn zang het meest op sprechgesang.

Hanna-Liisa Kirchin was een voortreffelijke Flora, van haar zou ik wat meer willen horen. Ook Eddie Wade (Barone Douphol) wist mij te bekoren en Paolo Battaglia zong een uitstekende Dottore Grenville.

Ik ben het niet met de (her)interpretatie van Floris Vissers eens, maar ik zou er mee kunnen leven als hij zijn personen wat meer reliëf had gegeven. Maar wat ik hem voornamelijk kwalijk neem is het gebrek aan logica. Hoe kunnen er mannenkleren tevoorschijn komen uit het koffertje waar Annina mee naar Parijs ging? En: hoezo schrikken de hoeren, hun pooiers en hoerenlopers ervan als de gast een van de dames voor haar diensten gaat betalen? Toegegeven, het gebeurt met veel stampei, maar toch…

Het valt echter niet te ontkennen dat Vissers een beeld heeft gecreëerd waar ik het dan niet mee eens ben, maar die zonder meer mooi was om te zien (de belichting!) en nergens choquerend om te choqueren.

Tot slot een vraagje: moest de laatste acte zich grotendeels helemaal rechts afspelen? Vanaf mijn plaats (tweede rij balkon aan de rechter kant) kon ik vrijwel niets zien.

Libiamo:

Giuseppe Verdi
La Traviata
Urška Arlič Gololičič, Jesús Garcia, Anthony Michaels-Moore, Hanna-Liisa Kirchin, Eddie Wade, Paolo Battaglia e.a.
Het Gelders Orkest en Consensus Vocalis olv Ilyich Rivas.
Regie: Floris Visser

Bezocht op 30 oktober 2017 in het Koninklijk Theater Carré in Amsterdam

Zie voor meer informatie op de website van de Nederlandse Reisopera.

Discografie van La Traviata:

LA TRAVIATA. Een (zeer) korte en beknopte discografie