Welke pianist droomt er niet van om de nieuwe Rubinstein te zijn? Of op zijn minst Emanuel Ax, winnaar van de eerste prijs tijdens de allereerste International Arthur Rubinstein Piano Master Competition in Tel Aviv drieënveertig jaar geleden?

Er wordt beweerd dat ‘het publiek’ gek is op concoursen en daar geloof ik zonder meer in. Al in de oudheid wist men de gemoederen met brood en spelen rustig te houden; en er werden allerlei wedstrijden georganiseerd, ook voor zangers, dichters en filosofen. Men wilt vermaakt worden en de spanning is aanlokkelijk. Ook voor de toeschouwers, maar in eerste instantie voor de deelnemers, voor wie heel erg veel op het spel staat: engagementen, platencontracten en – wie weet? – een grote carrière en eeuwige roem.

De wereld wordt harder, zo ook de competities. De rivaliteit, niet alleen onder de deelnemers maar ook onder de wedstrijden zelf, neemt toe. In die wereld voelt het concours Tel Aviv een beetje als een warm bad, zo wordt er althans beweerd.

Idith Zvi, sinds dertien jaar artistiek leider van het Concours vindt dat leuk: “We willen een wedstrijd zijn met een menselijk gezicht. Het is – en blijft – een competitie, maar we moeten het humane aspect niet uit het oog verliezen, het is voor de deelnemers al stressy genoeg”.

Het was Jan Jacob Bistrizky, zelf een pianist en – vóór hij in 1971 naar Israël emigreerde – één van de leiders van het Chopin Concours in Warschau, die het initiatief nam voor het oprichten van een soortgelijk concours in Tel Aviv. Het was voornamelijk zijn bedoeling om het Israëlische culturele leven te verrijken, maar ook om de naam en het artistiek erfgoed van zijn vriend Arthur Rubinstein te eren.

Vanaf de oprichting heeft het concours zich ook gericht op het promoten van het werk van Israëlische componisten. Alle deelnemers zijn verplicht om een door het concours bestelde werk van een Israëlische toondichter in te studeren. Het zijn er altijd twee, een man en een vrouw (in 2014 waren het er Ella Sheriff en Benjamin Yusupov) in Israël is seksegelijkheid meer dan belangrijk.

Het enorme succes van de eerste drie edities leidde in 1980 tot het oprichten van het Arthur Rubinstein International Music Society. Het jaar 2014 nam een bijzondere plaats in de geschiedenis van het concours in: het was veertig jaar geleden dat de competitie werd opgericht en tien jaar sinds de eerste ‘Piano Festivities’ hebben plaatsgevonden. In 2014 was het ook vijf jaar sinds de dood van Bistrizky.

Een paar cijfers: in de veertig jaar werden veertien competities gehouden, er waren zeshonderd deelnemers, 43 pianisten hebben prijzen gewonnen, in de jury namen plaats 180 vaak wereldberoemde musici en de prijzen bedragen meer dan een half miljoen dollar.

 

(meer…)