Wie het onnozele plan heeft bedacht om de zangers in de uitvoering van de tweede akte van Wagners Tristan und Isolde achter het orkest op te stellen die verdient gewoon straf. Vanaf mijn eersterangs plaats kon ik niet alleen bijna niets zien maar ook weinig horen. Althans de zangers niet. Alles verdween in het orkest. Of moet ik zeggen: in het koper, want daar stonden ze opgesteld, linksachter, achter de koperblazers.

Het beroemde liefdesduet (‘Liebesnacht’) vormt het emotionele hart van de opera. De dodelijk verliefde mensen, ziek van verlangen vallen elkaar eindelijk in de armen. Wat volgt is je reinste erotiek, extase, pornografie bijna. Een nacht dat abrupt wordt onderbroken door de waarschuwingskreet van Brangäne: koning Marke en zijn mannen komen er aan. De verliefden zijn verraden door Melot, Tristans beste vriend en vertrouweling. Dat verraad: dat staat ook genoteerd in de noten, dat is het geniale van de muziek van Wagner.

Maar die noten, die moeten gezongen worden, zo heeft Wagner het bepaald, anders had hij er geen opera maar een symfonie van gemaakt. En dat is nou waar het aan de concertante uitvoering van 31 augustus 2019 aan ontbrak. Aan goede zang. Wellicht doe ik de zangers een groot onrecht aan, maar echt kapot van wat ik hoorde was ik niet.

Hoe kan dat nou? Dat waren nu juist de namen die u allemaal naar het Concertgebouw lieten snellen, want zijn Stuart Skelton (Tristan) en Christine Goerke (Isolde) niet zowat de grootste namen in de Wagner-fach? Worden hun optredens niet overal bejubeld? Worden hun grote stemmen niet bewonderd?

Ik moet eerlijk bekennen dat wat ik gisteren hoorde was van het niveau okay, meer niet. Goed, ze kwamen boven het orkest uit, maar zelfs dat vaak niet. Maar nogmaals: lag het niet aan de idiote opstelling? Ik wou dat ik er een antwoord op kon geven. Wat ik het meest miste was precies dat waar de tweede akte van Tristan und Isolde over gaat: erotiek. Seks. En orgasme, een uur langdurende orgasme waar geen eind aan zal komen mits….

Claudia Mahnke (Brangäne) heb ik amper kunnen horen, maar Matthias Goerne zong een zeer fatsoenlijke koning Marke. In dit gezelschap van grote internationale namen viel mij de bijdrage van Mark Omvlee (Melot) zeer positief op. In zijn interpretatie hoorde ik de jaloezie en de afgunst, petje af dus.

Van die twee woorden die het aanstormende talent, de jonge Duitse bariton Stefan Astakhov (Kurwenal) te zingen had kan ik natuurlijk niets vinden. Ik kan alleen maar hopen dat men hem volgende keer wat meer laat zingen.

Ergens las ik dat de dirigent Daniel Harding zijn vliegbrevet heeft gehaald, zijn Parijse orkest vaarwel heeft gezegd, alle optredens heeft geannuleerd en van plan is om minstens een jaar te gaan vliegen. Hij is aangenomen als piloot voor de Air France. Geen slecht idee. Zijn Tristan und Isolde in het Concertgebouw voelde alsof het gemaakt werd voor en vanuit de pilootcabine: groots maar vluchtig en zonder aandacht voor de details. Zo jammer.

Slotapplaus (© Ron Jacobi):

Richard Wagner – Tweede akte (uit ‘Tristan und Isolde’, WWV 90)
Christe Goerke, Stuart Skelton, Matthias Goerne, Clauda Mahnke, Mark Omvlee, Stefan Astakhov
Koninklijk Concertgebouworkest olv Daniel Harding

Gehoord in het Concertgebouw in Amsterdam op 31 augustus 2019