De Vlaamse Opera (tegenwoordig Opera Ballet Vlaanderen) heeft in mei 2012 de onbekende Donizetti-opera Le Duc d’Albe weer op de kaart gezet. Het operahuis groef het onafgemaakte origineel op, liet Giorgio Battistelli de partituur voltooien en gaf het werk een glanzende première.
De opera speelt zich af aan het begin van de Geuzenopstand. De afgezant van Philips, de bloederige hertog Alva, bestiert Vlaanderen met ijzeren hand. Hij heeft de graaf van Egmond laten onthoofden en Egmonds dochter Hélène zweert wraak.
Haar geliefde Henri de Bruges blijkt echter de zoon van Alva te zijn en als Hélène de tiran wil vermoorden, werpt hij zich tussenbeide. Henri dood, Hélène verbouwereerd en de naar Lissabon vertrekkende Alva wanhopig van verdriet. Einde opera. Als het libretto u enigszins bekend voorkomt dan heeft u gelijk: Verdi gebruikte het ook in zijn Siciliaanse Vespers.
Donizetti componeerde Le Duc d’Albe in 1839 voor Parijs, maar het werk is onafgemaakt gebleven. Al een paar jaar na zijn dood werden er pogingen gedaan om de opera te voltooien. Men ging toen uit van de Italiaanse vertaling van het libretto.
In Antwerpen werd besloten om de opera terug te brengen naar zijn oorsprong, uitgaand van de onafgemaakte partituur en in het Frans. Voor de ontbrekende delen werd Giorgio Battistelli benaderd, een hedendaagse Italiaanse componist met veel succesvolle opera’s op zijn naam, waaronder Richard III (première in 2005 in Antwerpen).
Daar waar Donizetti de zanglijnen al had uitgeschreven, is het verschil met het origineel niet bijster groot. Al hoor je dat het anders klinkt, zoals in de grote, zeer ontroerende aria van Alva, aan het begin van de derde akte.
Pas in de laatste scène, een kwartier durend afscheid van de vader van zijn gedode zoon, hoor je Battistelli zelf. Ik vond het zonder meer prachtig. Stijlbreuk? Niet heus, want hoe kunnen wij weten hoe Donizetti het zou hebben gedaan als hij nu nog leefde? Op mij heeft de scène enorme indruk gemaakt en ik moest werkelijk tegen mijn tranen vechten.
De productie van Carlos Wagner is buitengewoon indrukwekkend. De beelden zijn heftig, maar nergens onsmakelijk. De openingsscène met het Madonnabeeld met het ‘kindeke’ in haar armen, dat alsmaar groter wordt om dan in de lucht uit elkaar te spatten – iets wat nog tweemaal herhaald wordt – zet je vast in de juiste richting te denken. En dan heb ik het niet alleen over de Beeldenstorm.
Le Duc d’Albe vertelt een verhaal over een wrede dictator, moord, doodslag en wraak. Over een onderdrukt volk, die voor de wreedaard siddert en over de dappere opstandelingen die het aandurven om iets tegen hem te ondernemen. Maar het gaat ook over liefde. Tussen man en vrouw natuurlijk (we zijn in de opera), maar ook – of misschien voornamelijk – over ouderliefde. Ziehier de tiran die op zijn knieën voor de liefde van zijn zoon bidt.
De hele productie ademt ook iets liefelijks. De gruwelijke beelden van naakte lijken van de gedode opstandelingen zijn niet zo zeer afschuwwekkend als triest. Zeer liefdevol worden ze door hun vrienden en verwanten in lijkwaden gerold.
De cast was zonder meer indrukwekkend, al vond ik niet alle stemmen even mooi. Rachel Harnisch (Hélène) heeft een zeer grote stem waardoor zij makkelijk boven iedereen uit kwam en zelfs in ensembles was zij goed te horen. Stilistisch vond ik haar echter weinig Donizettiaans en haar timbre was voor mij te donker, te mezzoachtig. Veel compenseerde zij met haar sterke bühnepresence.
A.F. Vandervorst had haar een prachtig kostuum aangemeten. Strak leren lijfje, broek en laarzen, met daaroverheen een witte jurk, waardoor zij een half man, half vrouw was geworden.
Ismael Jordi was een hele goede Henri (zijn rol werd gesponsord door een Brugse Vriend van de Vlaamse Opera!). Zijn stem is niet groot en zijn timbre doet vaak aan dat van Flórez denken, iets waar je van moet houden, maar zijn hoogte is zonder meer prachtig en hij is een zeer overtuigende acteur.
George Petean was een formidabele Alva. Hij was herstellende van een ziekte (de voorstelling van negen mei heeft hij moeten afzeggen), toch klonk zijn stem als een klok. Hij straalde autoriteit uit en was angstaanjagend, ook mede door zijn verschijning: door zijn vele tatoeages en piercings had heel hij veel weg van een skinhead. Maar hij liet ook zijn zwakke kant zien en in zijn liefde voor zijn zoon was hij oprecht ontroerend.
De kleine rol van de bierbrouwer Daniel werd zeer goed gezongen door Igor Bakan. Zijn stem is diep en warm van kleur en zijn belcanto-begaafdheid onberispelijk. De jonge Litouwse basbariton maakt deel uit van het jonge ensemble van de Vlaamse Opera en ik zou mij toch echt moeten vergissen als hij niet een grote toekomst tegemoet gaat.
Ik kan mij geen betere dirigent voor het werk voorstellen dan Paulo Carignani. Hij hield het Orkest van de Vlaamse Opera strak in de teugels, maar tegelijk liet hij ze genoeg los om de ‘zanglijnen’ van de partituur te laten vloeien.
Om met een vrolijke noot te eindigen: De Geuze & Kriek sieren het programmaboekje en het bijzonder smakelijk biertje vloeide ook rijkelijk voor de aanvang van de opera, want iedere bezoeker werd op een ‘bolleke’ met gerstnectar getrakteerd
The making of:
De voorstelling is door de Italiaanse firma Dynamic live opgenomen en op cd uitgebracht (Dynamic CDS 7665/1-2).
Basia con fuoco 
Had ik graag gezien, gerecenseerd. Opera Gazet is overal in Europa welkom, echter niet in Antwerpen.
portret zeer klein
Olivier Keegel
Opera Gazet
http://www.operagazet.be
WOZZECK
http://operagazet.be/recensies/recensies-20162017/nl/amsterdam-wozzeck/
LikeLike
Samen met Basia zag ik indertijd die voorstelling in Antwerpen en voor zover het Donizetti’s compositie betreft ben ik het met haar eens, maar de ‘eindafwerking’ van meneer Roger Battistelli vond ik verschrikkelijk prutswerk. Nergens heeft hij ook maar een poging gedaan om zelfs maar een klein beetje in het Donizetti idioom te componeren. Ongeveer net zo ontluisterend als het Berio slot van Puccini’s Turandot. Nee voor mij hoeft deze Duc d’Albe niet
LikeGeliked door 1 persoon