Carmen Giannattasio als model voor Grazia Fortuna Ward. Foto: Victor Santiago
Ze is een sterke vrouw. Net als Leonora in Il trovatore, de rol die ze in oktober 2015 bij De Nationale Opera ging vertolken. Een gesprek met de Italiaanse sopraan Carmen Giannattasio. “In feite heb ik aan niemand iets te danken. Ik heb het allemaal zelf gedaan.”
De doorsnee Nederlandse operaganger kende haar tot voor kort voornamelijk als de strenge museumdirectrice uit de Damiano Michieletto´s productie van Rossini´s Il Viaggio a Reims bij de Nationale Opera.
Trailer van de productie:
Maar Carmen Giannattasio’s faam reikt veel verder dan dat. Ze is één van de beroemdste belcantosopranen van de laatste jaren.
De op 24 april 1975 in Avellino (Zuid Italië) geboren sopraan heeft tientallen bekende en onbekende rollen op haar repertoire staan en haar discografie is veel groter dan men zou kunnen vermoeden.
In oktober 2015 kwam Giannattasio naar Amsterdam voor Leonora in Il Trovatore van Verdi, een rol die zij al eerder heeft vertolkt in o.a. Zürich, La Fenice in Venetië en de Met in New York. Een rol die zij ooit heeft ingestudeerd onder supervisie van Leyla Gencer, haar lerares en mentor. Het was Gencer die haar klaarstoomde voor haar debuut aan de Milanese La Scala in 2001 toen zij nog aan het conservatorium studeerde.
“Leyla Gencer was misschien wel de belangrijkste persoon in mijn leven. Ze heeft me gecoacht en gestimuleerd. Ze geloofde onvoorwaardelijk in me en heeft me de ‘push’ gegeven die ik nodig had om de stap naar La Scala te maken. Ze was er zelf ook bij, bij mijn debuut als Giulietta in Il Giorno di Regno.”
Muziek in het klooster
“Ik was twee jaar oud toen ik voor het eerst kennismaakte met muziek. Die dag vergeet ik niet, die staat voor altijd in mijn geheugen gegroefd”.
“Het was in een klooster. Ik zat daar op een kleuterschooltje en ik verveelde mij dodelijk. Nu moet je weten dat ik best vervelend was, toen. Ik was alles behalve sociaal, je kan rustig zeggen dat ik behoorlijk raar was. Ons gezin werd net verrijkt met een nieuw kindje en ik was dodelijk jaloers op mijn pasgeboren broertje. Ik pestte hem en er was geen land met mij te bezeilen. Mijn ouders wilden dat ik socialer werd en met andere kinderen leerde omgaan, vandaar dat zij mij al zo vroeg naar de kleuterschool hebben gebracht.”
“En daar, in dat peuterklasje van het klooster hoorde ik voor het eerst muziek. Het kwam van achter een gesloten deur en toen ik de deur opendeed zag ik een piano. Daar zat moeder overste achter, zij was het die voor de goddelijke klank verantwoordelijk was. Dat wilde ik ook, ik wilde bij de betovering horen.Thuis ben ik net zo lang blijven zeuren tot ik op de pianoles mocht.”
Het was mijn pianolerares die mijn stem heeft ontdekt en mij naar conservatorium heeft gestuurd. Daar was ik niet zo zeker van, ik twijfelde… Bovendien had ik eigenlijk niets met opera, het raakte mij niet echt. Piano vond ik veel mooier! Mijn vader was het eigenlijk met mij eens: als pianoleraar kon ik tenminste mijn brood verdienen. Pas na drie jaar viel het kwartje, toen kreeg ik pas de smaak te pakken.”
“Muziek was voor mij niet genoeg. Ik studeerde ook Engelse en Russische literatuur. Daar heb ik ook een graad in behaald. Ik spreek goed Russisch en ik zou graag Russische opera’s willen zingen. Helaas word ik daar niet voor gevraagd. Blijkbaar denkt men dat die rollen door Russen bezet moeten worden en dat Italianen het niet zouden kunnen. Jammer.”
Operalia en Opera Rara
Bij de Operalia competitie in 2002 in Parijs won Giannattasio zowel de eerste prijs als ook de publieksprijs. Heeft het haar op weg geholpen?
“Laat ik het maar zo stellen: alles wat je bereikt doe je zelf. Domingo is buitengewoon aardig en behulpzaam. Na het winnen van het concours heeft hij mij naar Los Angeles uitgenodigd, daar mocht ik meedoen aan een Gala, waarbij ik, naast Roberto Alagna Desdemona zong in de vierde acte van Otello. Maar in feite heb ik aan niemand iets te danken, ik heb het allemaal zelf gedaan, zonder enige hulp van buitenaf”.
Giannattasio tijdens Operalia 2002:
De zin “niemand heeft me ooit geholpen, ik deed het zelf” klinkt als een soort mantra door ons hele gesprek. Giannattasio herhaalt het als we het over de onbekende belcantorollen hebben die ze voor Opera Rara heeft opgenomen. “Daar ben ik echt trots op, dat ik het deed. Niet iedereen doet het. Uiteraard. Niet iedereen wil zo veel werk verrichten voor maar één uitvoering, één opname.”
“Het is best vreemd om rollen te leren die je daarna nooit meer zingt. Je weet dat het bij die ene keer blijft, daarna is het basta. Nu ja, meestal dan. Maar ik deed het met ontzettend veel plezier. Ik was toen heel erg jong en ik wilde het meer dan graag. En daar ben ik dus echt trots op. Ik deed het!”
Elisabetta en Leonora
Eén van haar belangrijkste rollen van de laatste tijd is Elisabetta in Maria Stuarda van Donizetti. Zij zong haar in Londen en Parijs, in precies dezelfde productie maar met een totaal andere partner: in Londen was het de mezzo Joyce diDonato en in Parijs de (lichte) sopraan Aleksandra Kurzak. Zingt en kleurt ze de rol anders bij die verschillende partners?
“Welnee, helemaal niet. De rol is immers dezelfde? Je zingt je noten en je woorden, en je partner is gewoon je partner. Er verandert niets. Nou ja, een beetje, maar dat geldt niet voor mij: DiDonato is een mezzo, voor haar werd de partituur een paar noten naar beneden bijgesteld. Voor mij maakte het niets uit. Kurzak is een zeer temperamentvolle vrouw, zij barst van energie en dat vind ik prettig, want het is echt belangrijk om partners te hebben die je weten uit te dagen.”
Giannattasio en Kurzak in Maria Stuarda:
Haar interpretatie van Leonora doet mij sterk aan Gencer denken. Ik ben de enige niet. Op You Tube, onder de clip uit Zürich heeft een bewonderaar gereageerd:
“Degna studentessa della Gencer… È stata una Leonora belissima. Finalmente una voce veramente verdiana. Mamma, è divino senza più aggettivi. ”
Mij valt voornamelijk de vastberadenheid in haar stem op. Is Leonora een sterke vrouw?
“O ja, beslist! Maar: zij is voornamelijk jong, niet ouder dan 17, hooguit 18. Leonora is een teenager en teenagers zijn van alle tijden. Als zij eenmaal verliefd zijn dan denken ze dat dat het allerbelangrijkste is wat er is. Hun liefde is alles voor ze! Daarbij zijn ze ook impulsief en denken dat de wereld vergaat als er iets tussen hen en hun geliefde komt. En natuurlijk willen ze allemaal sterven, sterven van en voor de liefde. Pubers! Vergeet niet dat Leonora buitengewoon gefascineerd is door de mysterieuze man van ze niet eens weet wie of wat hij is en hoe hij eigenlijk heet!”
“Mijn mooiste herinneringen heb ik aan de productie in de Met in 2012. Mc Vicar is een regisseur die ik zeer bewonder. Hij is niet echt traditioneel, hij is behoorlijk vooruitstrevend, maar alles is bij hem logisch. Maar ik heb echt niets tegen actualisering, hoor! De rol kan je net zo goed in een T-shirt en in een spijkerbroek zingen, dat verandert helemaal niets aan het karakter.”
“Ik hou ervan om uitgedaagd te worden, anders wordt het monotoon. Je kan jezelf niet blijven herhalen. Maar er zijn grenzen, dat wel. Je mag niet aan de muziek en niet aan het libretto komen, je mag ze niet veranderen. En ik houd niet van extremen. Ik denk ook niet dat ik alles zou kunnen doen wat een regisseur van mij verlangt, maar ik ga er best ver in, ja. Gelukkig is mij nog nooit gevraagd om over mijn grenzen heen te gaan
Trailer uit de productie in Amsterdam:
Giannattasio is één van de weinige operasterren die ook modellenwerk doet: zij is het gezicht van onder andere Bulgari en Antonio Riva.
Basia con fuoco 