Op 16 november 1942 stierf Joseph Schmidt, nog maar 38 jaar oud. Op zijn graf staat, “Ein Stern fällt”, een verwijzing naar één van zijn meest succesvolle films.

De hele film:

Schmidt werd geboren op 4 maart 1904 in het dorpje Davydivka in het hertogdom Boekovina (tegenwoordig Oekraïne), dat toen deel uitmaakte van Oostenrijk-Hongarije. Hij was gezegend met een schitterende tenorstem en algauw zong hij in de synagoge van Czernovitz waarheen zijn familie na de eerste wereldoorlog verhuisde.

Hieronder zingt Schmidt ‘Ano Avdoh’, een Aramees gebed (opname uit 1934)

In 1924 verhuisde hij naar Berlijn, dromend van een carrière als acteur. En opera. Helaas, zijn geringe lengte (Schmidt was maar 1.54 lang) stond zijn droom in de weg. Tijdens de ettelijke audities werd zijn stem uitzonderlijk genoemd, maar zijn lengte… Gelukkig voor hem werd in die tijd een nieuwe medium ontdekt: de radio.

In 1929 maakte Schmidt zijn debuut als Vasco da Gama in Meyerbeers L’Africaine in de Berlijnse Rundfunk

Het succes dat volgde is niet te beschrijven: Schmidt werd een wereldster. In totaal heeft hij in 37 opera’s gezongen, waaronder veel Mozart en, voornamelijk Verdi.

Hieronder zingt Schmidt ‘Di quella pira’ uit Il Trovatore:

In mei 1933 is met enorm succes zijn eerste film Ein Lied geht um die Welt in première gegaaan

Maar al in februari 1933 trad Schmidt voor het laatst op voor een Duitse omroep. Een week later werd hem de toegang tot de studio’s ontzegd. In december dat jaar verhuisde hij naar Wenen waar zijn filmcarrière echt begon

Heut’ ist der schönste Tag in meinen Leben:

In 1937 maakte hij zijn debuut in Carnegie Hall in New York

Hieronder zingt hij Du bist die Ruh van Schubert:

Zijn succes was immens. Hij trad met de grootste zangersacteurs uit die tijd, Maria Jeritza, Grace Moore om maar een paar te noemen

Joseph Schmidt en Grace Moore in La bohéme :

In die tijd verdiende hij 3000 dollar voor een paar minuten zingen. Waarom ging hij terug naar Wenen? Wat bezielde hem? Was hij zo naïef dat hij niet geloofde wat er komen gaat? Dacht hij werkelijk dat zijn roem en zijn sterrendom hem zou beschermen? Of was het gewoon heimwee? Wie zal het zeggen.

Na de Anschluss vluchtte hij naar België. Daar is zijn grootste droom in vervulling gegaan, een optreden op de operabühne; hij zong Rodolfo in La Bohème. Zou dat de reden zijn dat hij niet vluchtte toen het nog kon?

Een bijzonder warm plekje in zijn hart had hij voor Nederland, hier trad hij voor het eerst op voor de Vara Radio in 1936 (hij zong er in I Masnadieri van Verdi)

En hij zong ook in het Nederlands!

In 1940 vluchtte hij naar Parijs en daarna naar Zuid Frankrijk. Daarvandaan deed hij nog vergeefse pogingen om America te bereiken. Helaas. Wanhopig probeerde hij het nu met Zwitserland, iets wat hem in de nacht van 7 op 8 maart 1942 uiteindelijk lukte. Nog geen drie jaar geleden vierde hij er triomfen als de wereldster, nu werd hij in de interneringskamp opgesloten. Hij kreeg er longontsteking en last van hartklachten. Totaal berooid, zonder een cent te maken, niet in staat om een goede arts te betalen werd hij opgenomen in een ziekenhuis. Na twee weken werd hij er ontslagen, wegen simulatie.

Twee dagen later stierf hij, 38 jaar oud. Op zijn gaf op het Joodse kerkhof staat . Op zijn graf staat: “Ein Stern fällt”, Joseph Schmidt – kammersänger