György Kurtág, de zonder twijfel grootste nog levende componist, werd in februari 2006 tachtig jaar oud, wat overal ter wereld feestelijk werd gevierd. In Boedapest werd er zelfs een “Kurtág 80 Festival” in het leven geroepen, waar enkele van zijn werken hun première hebben beleefd.

 …Concertante…  voor viool, altviool en orkest ontstond al in 2003, maar in 2006 heeft Kurtág het volledig gereviseerd. De compositie, opgedragen aan Hiromi Kikuchi en Ken Hakii en gerealiseerd in samenwerking met de artiesten, werd beloond met de prestigieuze Grawemeyer Award.

Het is een wonderschoon werk, met veel fluistertonen en droombeelden, dat in een verstilde epiloog zachtjes, gelijk een nachtkaars, uitgaat. Zonder twijfel is het een echt meesterwerk, en de uitvoering op deze cd is zo perfect en prachtig, dat het gewoon niet nog mooier kan. Daar krijg je tranen van in je ogen.

In  Zwiegespräch, met zijn sterke Hongaarse accenten en waarneembare invloed van Mahler en Webern, is de lyrische klank van het Keller Quartet letterlijk versterkt door een synthesizer, bespeeld door György Kurtág junior.

De tweede cd eindigt met enkele  Játékok (Spelletjes), gespeeld door Kurtág zelf met zijn vrouw Márta. Maar voor het zover is kunt u nog wegdromen bij  Hipartita voor vioolsolo.

György Kurtág
diverse werken
György en Márta Kurtág, Hiromi Kikuchi, Ken Hakii, Keller Quartet, Hungarian National Philharmonic Orchestra/Zoltán Kocsis
BMC CD 129 (2cd’s)

 

Ook de Duitse firma ECM is de tachtigste verjaardag van Kurtág niet vergeten.

In februari 2006 brachten ze een nieuwe registratie uit van Kafka-Fragmente, wellicht zijn belangrijkste werk.

De compositie is ontstaan in de jaren 1985 – 1986, in nauwe samenwerking met de violist András Keller, een Kurtág promotor pur sang, die hem in de technisch instrumentele kwesties adviseerde. In 1987 verzorgde Keller, samen met Adrienne Csengery, de première tijdens het Festival van de Moderne Muziek in Witten.

Kurtág baseerde zijn stuk op flarden uit Kafka’s dagboeken en brieven, die hij aaneen smeed tot een uur durend geheel. Die fragmenten, veertig in totaal, werden willekeurig over vier delen verspreid. Hun volgorde werd uitsluitend muzikaal bepaald, de teksten werden ondergeschikt gemaakt aan de muziek.

Kurtág voelde zich altijd al sterk tot Kafka aangetrokken. Al vanaf zijn jeugd verzamelde hij alle teksten, waarvan hij dacht dat het “componeerbaar” zou kunnen zijn. Er is ook een zekere overeenkomst tussen beiden: hun Centraal Europees Joodse wortels, hun hoge mate van zelfkritiek en hun lange periodes van inactiviteit.

De kleine fragmentjes zijn zeer verschillend van sfeer, tekst en muziek zijn symbiotisch met elkaar verbonden. De uitvoering kan niet beter – een monumentaal verjaardagscadeau.

György Kurtág
Kafka-Fragmente op.24
Juliane Banse (sopraaan), András Keller (viool)
ECM New Series 4763099