György Kurtág, de zonder twijfel grootste nog levende componist, werd in februari 2006 tachtig jaar oud, wat overal ter wereld feestelijk werd gevierd. In Boedapest werd er zelfs een Kurtág 80 Festival in het leven geroepen, waar enkele van zijn werken hun première hebben beleefd.
…Concertante… voor viool, altviool en orkest ontstond al in 2003, maar in 2006 heeft Kurtág het volledig gereviseerd. De compositie, opgedragen aan Hiromi Kikuchi en Ken Hakii en gerealiseerd in samenwerking met de artiesten, werd beloond met de prestigieuze Grawemeyer Award.
Het is een wonderschoon werk, met veel fluistertonen en droombeelden, dat in een verstilde epiloog zachtjes, gelijk een nachtkaars, uitgaat. Zonder twijfel is het een echt meesterwerk, en de uitvoering op deze cd is zo perfect en prachtig, dat het gewoon niet nog mooier kan. Daar krijg je tranen van in je ogen.
In Zwiegespräch, met zijn sterke Hongaarse accenten en waarneembare invloed van Mahler en Webern, is de lyrische klank van het Keller Quartet letterlijk versterkt door een synthesizer, bespeeld door György Kurtág junior.
De tweede cd eindigt met enkele Játékok (Spelletjes), gespeeld door Kurtág zelf met zijn vrouw Márta. Maar voor het zover is kunt u nog wegdromen bij Hipartita voor vioolsolo.
György Kurtág
diverse werken
György en Márta Kurtág, Hiromi Kikuchi, Ken Hakii, Keller Quartet, Hungarian National Philharmonic Orchestra/Zoltán Kocsis
BMC CD 129 (2cd’s)
KAFKA-FRAGMENTE
Ook de Duitse firma ECM is de tachtigste verjaardag van Kurtág niet vergeten. In februari 2006 brachten ze een nieuwe registratie uit van Kafka-Fragmente, wellicht zijn belangrijkste werk.
De compositie is ontstaan in de jaren 1985 – 1986, in nauwe samenwerking met de violist András Keller, een Kurtág promotor pur sang, die hem in de technisch instrumentele kwesties adviseerde. In 1987 verzorgde Keller, samen met Adrienne Csengery, de première tijdens het Festival van de Moderne Muziek in Witten.
Kurtág baseerde zijn stuk op flarden uit Kafka’s dagboeken en brieven, die hij aaneen smeed tot een uur durend geheel. Die fragmenten, veertig in totaal, werden willekeurig over vier delen verspreid. Hun volgorde werd uitsluitend muzikaal bepaald, de teksten werden ondergeschikt gemaakt aan de muziek.
Kurtág voelde zich altijd al sterk tot Kafka aangetrokken. Al vanaf zijn jeugd verzamelde hij alle teksten, waarvan hij dacht dat het “componeerbaar” zou kunnen zijn. Er is ook een zekere overeenkomst tussen beiden: hun Centraal Europees Joodse wortels, hun hoge mate van zelfkritiek en hun lange periodes van inactiviteit.
De kleine fragmentjes zijn zeer verschillend van sfeer, tekst en muziek zijn symbiotisch met elkaar verbonden. De uitvoering kan niet beter – een monumentaal verjaardagscadeau.
Ik heb naar aanleiding van je artikel de Kafka-Fragmente nog eens opgezet. Wat een prachtige, totaal uitgebeende muziek zeg. Een soort “Winterreise” to the max en dan bedoel ik een soort maximale expressie met minimale middelen. Juliane Banse was mij erg sympathiek omdat ik haar goed ken van de CPO-Brahms liederencyclus die ik in de kast heb staan, maar ik vind haar hier echt fenomenaal (zei hij zonder enige geschoolde muziekkennis, maar vanuit het hart)
LikeLike
Wat leuk Basia, dat ik in de twee artikelen van jou en Bas vind dat jullie elkaar niet overlappen maar aanvullen. Ook dat jullie gegrepen werden door de uiteenlopende compositiestijlen van deze ondertussen zeer hoogbejaarde Hongaarse componist György. Zo schreef je begrijp al bij diens 80ste verjaardag (11 jaar geleden) bij een eerdere cd uitgave het volgende:
“een wonderschoon werk, met veel fluistertonen en droombeelden, dat in een verstilde epiloog zachtjes, gelijk een nachtkaars, uitgaat. Zonder twijfel is het een echt meesterwerk, en de uitvoering op deze cd is zo perfect en prachtig, dat het gewoon niet nog mooier kan. Daar krijg je tranen van in je ogen.”
En Bas schrijft in april van dit jaar in de Groene Amsterdammer met enige afstand maar ook duidelijk in zijn muzikale hart geraakt na een persoonlijke ontmoeting met deze hoogbejaarde maestro:
“Persoonlijk is zijn drang om in die weidse wereld zijn privé-domein te vinden, een haven voor bewoonbare herinneringen aan de verinnerlijkte brontalen. Geen noot bij Kurtág die niet getekend is door de retorica van grote voorgangers, maar ook geen moment waarop die herkenning determineer aar wordt.”
Ik werd nieuwsgierig en heb op googel en naar jouw links bijna 2 uur me bezig gehouden om een soort inhaalslag te doen. Muziek die je niet los laat en meer tijd nodig heeft om in zijn klankwereld thuis te geraken, 🤔🤗 mijn dank geldt voor jou BASIA maar ook voor BAS!
LikeGeliked door 1 persoon