Valentina_Levko

Valentina Levko: Star of the Bolshoi

levko

How is it possible that I have never heard of Valentina Levko before? How could a singer of her calibre remain so unknown? Now that I have listened to the CD box set of her recordings, released by Brilliant Classics, I can only shake my head. Such beauty!

No matter who I asked, nobody had ever heard of Valentina Levko (1926). If it weren’t for the recordings, YouTube videos and reviews, you would almost doubt whether she even existed at all. Fortunately, there is now a CD box; 11 CDs packed into one simple box.

As a Russian, Levko was mainly cast in the Russian standard repertoire at the Bolshoi Theatre. But she had so much more to offer! At her ‘own’ concerts, she sang the entire ‘world literature’ of music: operas, but also songs, old music, folk music and popular songs. And all that usually in the original language.

“I prefer to sing Bach”, she is reported to have said. And Bach is certainly not lacking here: her “Erbarme dich” is accompanied by Mark Lubotsky on the violin in an unprecedented way. Old-fashioned? Yes, it is. So what?



She was an opera singer and that can really be heard, especially in a very heavy Schubert. But it has its merits, because even nostalgia is not what it used to be.

She is at her best as Dalila and Carmen, but the Spanish songs also suit her well. However, what struck me most was “O Mensch, gib acht”, from Mahler’s third symphony, in Russian. It was recorded in 1961, conducted by Kirill Kondrashin.

Levko as Dalila:


But that this mezzo was and is a Russian, is beyond dispute. Seven of the eleven CDs therefore contain the Russian repertoire: Russian opera arias, songs by Tchaikowski and twentieth-century Russian songs. You should not take the latter too literally; because, except for Prokofiev, the songs almost all sound like ordinary Russian songs. Very melodious, with a (for those who understand the lyrics) high “Soviet content”. I myself have nothing against it, I just like them.

Her way of singing is very subdued and she lacks the ugly breast tones that mar many a Slavic mezzo. Her interpretations are subdued, graceful and very moving. At times, she even reminds me of Fiorenza Cossotto.

As Mistress Quickly:


She is also irresistible in Russian folk songs. It is amazing how she  shakes off her classical training here and in all simplicity manages to move us. She sings the old romance “The Old Lemon Tree”, as the Russians say, “dusjostjipatjelno”, soul-searching – it will bring tears to your eyes.


In addition to studio recordings, there are also live recordings, e.g. from DRA (Deutsches Rundfunkarchiv). Among them is a cycle by Sviridov that I do not know, to the texts of Avetik Isaakyan, it is fascinating.


Valentina Levko sings Lyubasha’s aria from act II of “Tsar’s Bride” by Nicolai Rimsky-Korsakov

I also find the way she performs Marfa’s aria from Khovavnshchina by Mussorgsky incredibly beautiful. Very visionary and the threat is palpable. The sound is a little dull and poor, but you will soon forget that, thanks to the phenominally playing Radio-Sinfonie-Orchester Berlin, conducted by Kurt Masur. Marfa’s Prophecy’ was recorded in 1976, together with Ratmir’s aria from Ruslan and Ludmilla (Glinka).

Marfa: studio recording from 1974:



I am going to cherish this box as a great treasure.

Valentina Levko: Star of the Bolshoi

levko

Hoe is het mogelijk dat ik nooit eerder van Valentina Levko heb gehoord? Hoe kon een zangeres van haar kaliber zo onbekend blijven? Nu ik de bij Brilliant Classics uitgekomen cd-box van haar heb beluisterd, kan ik alleen maar met mijn hoofd schudden. Wat een pracht!

Wie ik het ook vroeg, niemand had ooit van Valentina Levko (1926) gehoord. Waren de opnamen, YouTube-filmpjes en recensies er niet geweest, dan zou je haast gaan twijfelen of ze überhaupt bestond. Gelukkig is er nu een cd-box; 11 cd’s, ingepakt in een eenvoudig doosje..

Als Russische werd Levko in het Bolshoi Theater voornamelijk in het Russische standaardrepertoire gecast. Ze had echter veel meer in haar mars! Op haar ‘eigen’ concertjes zong zij dan ook de hele ‘wereldliteratuur’ aan muziek: opera’s, maar ook liederen, oude muziek, volksmuziek en populaire liedjes. En dat alles meestal in de originele taal.

”Het liefst zing ik Bach”, scheen zij ooit gezegd te hebben. Bach ontbreekt er ook niet: haar “Erbarme dich” wordt ongekend mooi op de viool begeleid door Mark Lubotsky. Ouderwets? Ja. Dus?

 Zij was een operazangeres en dat hoor je, zeker in een zeer zwaar aangezette Schubert. Maar het heeft wat, want ook nostalgie is niet meer wat het geweest is.

 Op haar best is zij als Dalila en Carmen, maar ook het Spaanse lied ligt haar goed. Waar ik echter het meest door getroffen werd is “O Mensch, gib acht”, uit de derde symfonie van Mahler, in het Russisch. Het werd in 1961 opgenomen onder leiding van Kirill Kondrashin

Maar dat zij een Russische mezzo was en is staat buiten kijf. Zeven van de elf cd’s bevatten dan ook het Russisch repertoire: Russische opera aria’s, liederen van Tsjaikowski en twintigste-eeuwse Russische liederen. Nou moet u die laatste benaming niet al te letterlijk opvatten; op Prokofjev na klinken de liederen bijna allemaal als gewone Russische liedjes. Zeer melodieus, met een (voor wie de teksten verstaan) hoog “Sovjet – gehalte”. Zelf heb ik er niets op tegen, ik vind ze gewoon mooi.

Haar manier van zingen is zeer ingetogen en het ontbreekt haar aan de lelijke borsttonen die menige Slavische mezzo’s ontsierde. Haar interpretaties zijn ingetogen en sierlijk, nergens brullerig en heel erg ontroerend. Af en toe doet zij mij zelfs aan Fiorenza Cossotto denken.

Zij is ook onweerstaanbaar in Russische volksliederen. Onvoorstelbaar hoe ze de jas van haar klassieke opleiding weet af te zetten en in alle eenvoud  – nou, ja, eenvoud – weet te ontroeren. Doe het haar na! De oude romance ‘The Old Lemon Tree” zingt zij, zoals de Russen zeggen “dusjostjipatjelno”, zielsknijpend – daar krijg je vanzelf tranen in je ogen.

Naast studio- zijn er ook live opnamen, afkomstig van o.a. van DRA (Deutsches Rundfunkarchiv). Daar staat een mij onbekende cyclus van Sviridov bij, naar de teksten van Avetik Isaakyan, fascinerend.

Ongekend prachtig vind ik ook hoe zij Marfa’s aria uit Khovavnshchina  van Moessorgski vertolkt. Zeer visionair en de dreiging is voelbaar. Het geluid is een beetje dof en pover, maar dat vergeet je gauw, mede ook door het fantastische spel van Radio-Sinfonie-Orchester Berlin onder leiding van Kurt Masur. ‘Marfa’s Prophecy’ werd, samen met Ratmir’s aria uit Roeslan en Ludmilla (Glinka) in 1976 opgenomen. Deze box ga ik koesteren als een allergrootste schat.

Valentina Levko: Star of the Bolshoi
Diverse componisten, orkesten en begeleiders
Briljant Classics 9406 (11 cd’s)