Nikolai_Medtner

‘Koterhuil teer gekreun vrouwenroep liedgelui wondepijn galmgegil klanken’ met Ekaterina Levental en Antonii Baryshevskyi

Tekst: Neil van der Linden

Maxim Shalygin

Het bovenstaande citaat is, vertaald, één van de gedichten uit de liedcyclus The Songs of Holy Fools uit 2009/2010 van de in 1985 geboren Oekraïens-Nederlandse componist Maxim Shalygin.

Zijn muziek van ken ik pas sinds ik bij Vrije Geluiden op Radio Klassiek zijn fenomenale ‘Severade’ voor acht celli en mechanische objecten hoorde. Gelaagd, atmosferisch, intelligent, aangrijpend. Dit concert was de eerste keer dat ik zijn muziek live meemaakte.

Ekaterina Levental

Ekaterina Levental is een aan de weg timmerende zangeres en ook harpiste, geboren in Tasjkent, afgestudeerd aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Ze staat ook geregeld in muziektheater zoals in de fraaie opera Turan Dokht van Aftab Darvishi in het Holland Festival 2019.

Antonii Baryshevskyi

Pianist Antonii Baryshevskyi ontvluchtte zijn geboorteland Oekraïne en is nu artist-in-residence van Splendor in Amsterdam. Hij won de Arthur Rubinstein International Piano Master competitie en Busoni International Piano concours. Ongetwijfeld zou deze verbijsterend virtuoze pianist ook ergens anders zijn verwelkomd, maar we mogen blij zijn dat Splendor deze taak op zich nam.

Antonii Baryshevskyi met werk van Lili Boulanger:

Antonii Baryshevskyi met werken van Lunyov en Retinsky:

Benefietconcert vorig jaar mei in Splendor door Antonii Baryshevskyi met onder meer werk van Shalygin:

Hij opende met een magistrale uitvoering van vijf van Shalygins dramatische preludes uit 2005, toen Shalygin ongeveer twintig jaar oud was. Elementen van Shalygins zeggingskracht waren toen al tot wasdom gekomen: verhevigde contrasten tussen pianissimo en fortissimo, putten uit folklore-idioom tot en met zanglijnen uit de Orthodoxe kerk, stukken die schijnbaar vredig beginnen met een barokmuziek-achtige melodielijn tot ze overgaan in een spookachtige climax, ostinato-motieven en hamerende afzonderlijke noten. Baryshevskyi haalde het onderste uit de kan, wat recht werd gedaan door de fraaie vleugel en de aangename akoestiek van Splendor.

Maxim Shalygin  IX Prelude for piano door Antony Baryshevsky:

Vervolgens zong Ekaterina met Antonii de liedcyclus The Songs of Holy Fools uit 2009/2010, op teksten van de componist, Osip Mandelstam en Fedor Dostojevski. Zoals misschien te verwachten is dit muziek die ook van de vocalist het uiterste vergt, met onder meer extreem lange noten in pianissimo en hoge noten boven een fortissimo op de piano. Maar Ekaterina Levental nam de uitdaging overtuigend aan.

En met een paar blikken en gebaren en een in simpel zwart, grijs en wit gehouden vormgeving maakten de twee er ook een theatraal evenement van. Muzikaal hoorden we ook weer bovengenoemde elementen, maar nu werden er lyrische zanglijnen aan toegevoegd, die misschien hier en daar mag je, mede door de vertolking van Ekaterina, vast ook aan zoiets als bijvoorbeeld Moessorgski’s Liederen en Dansen des Doods en zelfs aria’s uit Tchaikofski’s Eugen Onegin denken. Dat alles zit in deze muziek en toch is het heel eigen.

Na een korte rust volgde Shalygins From the Grape of Wine, liederen op teksten van de Perzische dichter Omar Khayyam, uit 2006-2008. De tekst van het zesde lied, in vertaling: ‘Geeft mij te drinken! Drenkt mij met der trossen reinste most. Dat als robijn het barnsteen mijner bleke konen dekk’ in blos. En wanneer ik verscheid, zo wast mij dan in wijn, zaagt uit wijnstokranken planken voor mijn kist.’

Maxim Shalygin: Omar Khayyam cyclus From the Grape of Wine door Natalia Mamchur en Vitaly Lyman

http://maximshalygin.com/from-the-grape-of-wine/

Shalygin woont sinds 2010 in Nederland. Dat het concert een jaar na de Russische inval in Oekraïne plaats had gaf het concert extra lading. Maar ook zonder deze context is deze uitvoering al doordesemd van de realiteit, maar middels de muziek en de poëzie en de fraaie uitvoering is het alles geëmuleerd tot kunst.

Maxim Shalygin  Cello Octet met onder meer Maya Fridman:

Op zaterdag 25 februari om 19:30 voeren Ekaterina Levental en Antonii Baryshevskyi  de twee cycli opnieuw uit in Den Haag, en spelen Antonii Baryshevskyi, Daniel Rowland viool,  Emmy Storms viool  en Lidy Blijdorp cello andere stukken van Shalygin uit in de Paleiskerk Den Haag, Paleisstraat 8.

Ekaterina Levental en pianist Frank Peters presenteren binnenkort hun vierde CD met liederen van Nikolai Medtner,  Wandrers Nachtlied, op 12 maart in de Paleiskerk Den Haag.  

Nikolai Medtner Sleepless op. 37.1

Ekaterina Levental, mezzo-soprano Frank Peters, piano:

Nikolai Medtner: a ‘silly sentimentalist’?


Nikolai Medtner. For many music lovers no more than a name in the music history books. Except for the pianists, perhaps, because they cannot ignore Medtner. If only because he has written such beautiful pieces for the instrument, which immediately remind you of Rachmaninov and pianists like to include them in their repertoire. And that’s the cause. Because nobody can match Rachmaninov?

Medtner does. His pieces are no less virtuoso. And forget his genuine sentiment, that I prefer to call nostalgia. Although Medtner called himself a “silly sentimentalist”. But he had a lot more to offer. Just think of his songs, he composed no fewer than 107! Hundred and Seven! Why don’t we hear them? And why not? Because we’re one-eyed?

Fortunately, there are still artists who go beyond the usual Schuberts, Strausses and Schumanns. Ekaterina Levental is one of them. Wonderful singer, harpist, actress and performer who goes above and beyond. Not that she shies away from the standard repertoire, but she spreads her wings and looks beyond the horizon. Together with the pianist Frank Peters she took care of the songs of Medtner: the intention is that they will put all his songs on CD. Applause!

The first, titled Incantation, has just been released. The songs, based on the lyrics of Lermontov, Pushkin, Tyutchev and Fet were composed in the first decade of the last century and, how could it be otherwise, they are almost all about love. The unanswered love, the love that has passed, the pain that love can cause… Call me a jerk, but I can really cry about that. Not only because of those beautiful songs, but mainly because of the time for such songs has passed. Although there are sparks on the horizon that the expressed feelings are allowed again. The sentiment. The feeling.

But make no mistake: singing Medtner is not easy! This is due to the complexity of the music. The piano part is emphatically present, while vocal lines are mainly lyrical and modest, and that is what makes Medtner’s music attractive and challenging. Both performers fulfilled their task excellently.

I eagerly await the sequel. And as long as it lasts, this CD stays in my CD player.


English translation: Frans Wentholt

Nikolai Medtner
Incantation; Complete Songs Volume 1
Ekaterina Levental (mezzo-soprano), Frank Peters (piano)
Brilliant Classics 96056

Nikolai Medtner: een ‘malle sentimentalist’?

 

Nikolai Medtner. Voor veel muziekliefhebbers niet meer dan een naam in de muziekgeschiedenisboeken. Op de pianisten wellicht na, want Medtner kunnen ze niet negeren. Alleen al omdat hij zulke mooie stukken voor het instrument heeft geschreven, die je meteen aan Rachmaninoff doen denken en die willen ze graag op hun repertoire zetten. En daar is dus de hond begraven. Want Rachmaninoff, daar kan toch niemand aan tippen?

Medtner wel. Zijn stukken zijn niet minder virtuoos. En vergeet zijn onvervalste sentiment die ik zelf liever nostalgie noem. Al noemde Medtner zichzelf een ‘malle sentimentalist’. Maar hij had veel meer in zijn mars. Denk alleen aan zijn liederen, hij heeft er maar liefst 107 gecomponeerd! Honderd en zeven! Waarom horen we ze niet? En waarom niet? Omdat we eenkennig zijn?

Gelukkig bestaan er nog artiesten die verder (willen) gaan dan de gebruikelijke Schuberts, Straussen en Schumanns. Daar is Ekaterina Levental is er één van. Prachtige zangeres, harpiste, actrice en performer die verder gaat. Niet dat zij het geijkte repertoire schuwt, maar zij laat haar vleugels uitslaan en kijkt voorbij de horizon. Samen met de pianist Frank Peters ontfermde zij zich over de liederen van Medtner: het is de bedoeling dat ze al zijn liederen op de cd gaan zetten. Hulde!

De eerste, getiteld Incantation, is net verschenen. De liederen, naar de teksten van Lermontov, Poesjkin, Tjoettsjev en Fet zijn gecomponeerd in het eerste decennium van de vorige eeuw en, hoe kan het anders, ze gaan over de liefde. De onbeantwoorde liefde, de liefde die voorbij is, de pijn die de liefde kan doen.. Noem mij maar een jerk, maar daar kan ik dus echt om janken. Niet alleen om die prachtige liederen maar voornamelijk om die tijd die voorbij is. Al zijn er sprankjes aan de horizon dat het weer wel mag. Het sentiment. Het gevoel.

Maar vergis je niet: Medtner zingen is niet makkelijk! Dat komt door de complexiteit van de muziek. Pianopartij is nadrukkelijk aanwezig en dat terwijl zanglijnen voornamelijk lyrisch en ingetogen zijn en dat is wat de muziek van Medtner aantrekkelijk én uitdagend maakt. Beide artiesten kweten zich voortreffelijk van hun taak.

Met spanning wacht ik het vervolg af. En zo lang het duurt blijft deze cd in mijn cd-speler.


Medtner: Incantation – Complete Songs Volume 1
Ekaterina Levental (mezzosopraan), Frank Peters (piano)
Brilliant Classics 96056