Alexandre_Tansman

Deze Poolse vioolconcerten verdienen beter

bacewicz

Ik beschouw Grażyna Bacewicz (1909-1969) als één van de grootste hedendaagse componisten. Onvoorstelbaar eigenlijk dat zij nog steeds  zo weinig wordt uitgevoerd.

Joanna Kurkowicz speelt het derde deel, Vivace uit het eerste vioolconcert van Bacewicz:

Haar vioolconcerten ken ik in de uitvoering van Joanna Kurkowicz, en daar kan de mij onbekende Piotr Plawner niet aan tippen. Onder zijn handen klinkt het concert uit 1937, niet haar sterkste overigens, gewoon krasserig. Voornamelijk het laatste deel, Vivace moet het ontgelden.

Cinq pièces pour violon et petit orchestre uit 1930 van Alexandre Tansman gaat ten onder aan de te langzame tempi. Het klinkt best snel, weet ik, maar Plawner doet er echt minuten langer over dan alle andere violisten die ik ken.

De eerste twee delen van het concerto van Andrzej Panufnik uit 1971 klinken al veel beter, helaas wordt ook hier Vivace ontsierd door het krasserige. Ik kan er niet zo goed tegen.

Vioolconcerto van Panufnik, hier gespeeld doro Alexander Sikovetsky:

Maar wat de opname niettegenstaande meer dan aantrekkelijk maakt is het maar 9 minuten durende concert van Michał Spisak uit 1954. Die hoor ik hier voor het eerst en het smaakt naar meer! Of het aan het romantische idioom ligt weet ik niet, maar hier is de toon van Plawner veel warmer. Toch bekruipt mij het gevoel dat er meer uit te halen valt.

Dat ik er maar niet echt enthousiast over wil worden ligt in ieder geval noch aan de dirigent noch aan het orkest: Kammersymphonie Berlin onder leiding van Jürgen Bruns begeleidt uitstekend.

POLISH VIOLIN CONCERTOS
BACEWICZ, TANSMAN, SPISAK, PANUFNIK
Piotr Plawner (viool). Kammersymphonie Berlin olv Jürgen Bruns
Naxos 8573496 • 55’

Henryk Górecki en zijn vierde symfonie ‘Tansman Episodes’: 35 minuten gebakken lucht
tansman_cover

Henryk Górecki behoort tot de cultcomponisten. Zijn derde symfonie uit 1977 belandde in 1991 op de eerste plaats van een hitparade en maakte de componist wereldberoemd. De vierde werd bij hem door o.a. het ZaterdagMatinee besteld, die zou uitgevoerd worden tijdens het Holland Festival in 2010.

Het mocht niet zo zijn: vanwege gezondheidsproblemen had de componist het werk niet op tijd af. Kort erna stierf hij en de symfonie werd door zijn zoon, Mikołaj, voltooid.

Alexandre-Tansman-La-partition-de-lexil Gorecki 4

Alexandre Tansman

Het werk draagt als bijnaam Tansman Episodes, als een soort huldebetoon aan de componist Alexandre Tansman, Górecki’s nog steeds een zeer ondergewaardeerde landgenoot. Het ligt ongetwijfeld aan mij, maar nergens kan ik een link tussen de twee ontdekken.

Alexandre Tansman: Quatre Mouvements pour orchestre (1967/1968):

 

Tansman was zeer down to earth en soms verbitterd nuchter; in zijn vierde symfonie dobbert Górecki op een minimalistische zee, met af en toe een uitbarsting van pauken en trombonnen. Opgebakken lucht die dankzij veel knip en plakwerk meer lijkt dan dat het is.

Als filmmuziek zou het nog kunnen: met ogen dicht zie je al een soort Ben Hur voor je voorbijflitsen. Ook Preisner, Rota en Bernstein komen voorbij galopperen. En Carmina Burana, altijd leuk voor een ‘aha” moment en de verkoopcijfers. Maar de zich steeds herhalende akkoordenreeksen en reeksen van losse klanken werken op mijn zenuwen. Ik vind het niets. Zonde van de werkelijk voortreffelijk spelende London Philharmonic Orchestra.

 

HENRYK GÓRECKI
Symphony No.4 (Tansman Episodes) op.85
London Philharmonic Orchestra olv Andrey Boreyko|
Nonesuch 7559-79503-4 • 35’