Chen Reiss (foto: Paul Marc Mitchell).

In maart 2015 was Chen Reiss in Amsterdam te bewonderen op het toneel van De Nationale Opera. Ondanks haar drukke repetitieschema heeft zij tijd kunnen vinden om mij te woord te staan.

De avond dat wij elkaar in de kantine van DNO ontmoeten is Chen Reiss moe, heel erg moe. Het was een lange repetitiedag: van 10.30 tot 18!!! Wel met pauze, maar toch…
Zes weken daarvoor kwam zij naar Amsterdam voor Pamina in Die Zauberflöte en de enscenering van Simon McBurney eist behoorlijk veel fysieke inspanning van iedereen.
Valt niet mee, zeker als je ook nog eens moeder bent en je dochtertje van bijna 2 jaar bij je hebt. Wat dan weer inhoudt dat zij geen tijd heeft om naar het nieuws te luisteren. Gelukkig, want dat stemt haar niet vrolijk..

 “Ik ben zeer pessimistisch en bang. Als Joodse en Israëlische voel ik mij steeds minder op mijn gemak in Europa. Ik houd mijn hart vast, maar ik vrees dat het allemaal de verkeerde kant op gaat lopen. Geen leuk perspectief, zeker niet als je een kind hebt. Gelukkig heb ik geen tijd om naar het nieuws te luisteren. Ik ontbijt om acht uur met mijn dochter, dan komen de repetities. En ’s avonds, als ik thuiskom is het gewoon laat, ik ben moe en vaak moet ik nog leren.. “

“Ik houd zielsveel van Mozart: misschien nog meer van zijn geestelijke werken dan van zijn opera’s. Die zing ik echt het liefst, de muziek is zo mooi! Het is vol passie, maar dan wel stijlvol en elegant.
Van welke van de Mozart rollen ik het meeste houd? Ilia (Idomeneo), denk ik, maar ik vind ze eigenlijk allemaal prachtig!”

“Pamina passief? O nee, integendeel! Zij is juist zeer dapper en ondernemend! Het is niet niets wat haar allemaal overkomt. Ze wordt ontvoerd en daarna bijna verkracht. Dan komt haar moeder en eist van haar dat ze haar vader vermoordt. Als ze weigert, wordt ze uitgescholden en vervloekt. En dan wordt ze voor de tweede keer bijna verkracht… En als je denkt dat ze dan alles wel heeft gehad: nee, dan wil haar geliefde niet meer met haar spreken! Zij gaat door een hel en is zo desperaat dat zij alleen maar aan zelfmoord kan denken. De beslissing om ook aan de beproevingen deel te nemen en daarin haar geliefde tot het uiterste te volgen komt geheel van haar zelf. Doe het haar maar na!”

Eternal Love? Vraag ik.
Daar moet zij hard om lachen, want welke liefde is niet eeuwig in de opera?

De Amsterdamse productie van Simon McBurney vind Reiss heel erg leuk.
“Het ziet er allemaal spannend en mooi uit, bovendien werk ik met fantastische collega’s.

En het is de derde keer dat ik de lucht in ga!

In Siegfried in Wenen was ik een hoog vliegende Waldvogel, wat mij behoorlijk veel hoogtevrees heeft bezorgd. Ik kon ook de dirigent niet volgen…. En in de nieuwe productie van Idomeneo werd ik even opgehangen, maar dat was wel grappig”

Trailer van de Weense Idomeneo:

“Of ik ooit rollen weiger? Ja zeker, maar alleen als ze niet geschikt zijn voor mijn stem. Moeilijker wordt het als het om een productie gaat. Vaak weet je niet van tevoren wat het concept is. Dat krijg je meestal pas een week voordat de repetities beginnen te zien. Het is dan te laat om te weigeren. En dat kun je ook echt niet doen, want dan lig je eruit, zeker als je een jonge zanger bent.
Je ziet het zelfs bij de grote sterren. Anna Netrebko is onlangs uit een productie weggelopen omdat zij het niet met de regisseur eens kon worden. Blijkbaar is het makkelijker om een wereldberoemde zanger te vervangen dan een regisseur. Kennelijk is de regisseur de allerbelangijkste en draait alles om hem of haar.”

“Ooit werd er van mij geëist om een zware hoed te dragen, iets wat ik lichamelijk niet aankon. Maar zelfs de doktersverklaring heeft niet mogen baten: ik werd ontslagen, het concept bleef. Of het ooit verandert? Wie weet? Als mensen nou eens ophielden met kaartjes kopen?”

Chen Reiss is ook bij mensen die nooit naar de opera of klassieke concerten gaan zeer populair. In 2014 zong ze tijdens een kerstnachtmis in Rome Et Incarnatus Est van Mozart voor de paus, wat één van de kranten de kop ontlokte: ‘How a Jewish Israeli soprano found holiness in front of the Pope’.
“Het was een bijzondere ervaring, ja. Ik heb de paus zelf maar heel even ontmoet, niet langer dan 30 seconden, maar daarna heb ik van hem een lange bedankbrief ontvangen. Echt bijzonder. Het heeft mij zeer ontroerd en gaf mij een warm gevoel. Ik denk ook dat de paus oprecht van muziek houdt, hij weet er zo ontzettend veel van!”

“Hoe het kwam dat ik gevraagd werd? Twee jaar geleden zong ik dat stuk tijdens de Geestelijke Muziekweken in Wenen en ik denk dat hij mij daar heeft gehoord. Of dat iemand hem op mij heeft geattendeerd, want kort erna hoorde ik dat ik uitverkoren was om tijdens de mis te zingen”

Hieronder zingt Reiss tijdens de kerstnachtmis:

Discografie van Reiss vermeldt o.a. vijf solo albums, waaronder  La Rossignol et la Rose Ik vertel haar hoe buitengewoon mooi en ontroerend ik de cd vind en daar is zij oprecht blij mee.

“Ik heb het programma voor de cd zelf uitgezocht en samengesteld. En ja, dat heeft inderdaad ook alles met liefde, pijn, verdriet maar ook met vreugde te maken.
Toen ik bezig was om het materiaal voor de cd uit te zoeken was ik gelukkig verliefd, maar tijdens de opnamen raakte het tussen mij en mijn geliefde uit. Ik was gebroken en wilde zelfs er mee stoppen, maar ik zette door.
Dat was een goede beslissing, want het opnemen werkte voor mij therapeutisch, het deed mij goed. Zo goed zelfs dat ik openstond voor iets nieuws en toen heb ik mijn huidige man ontmoet. De cirkel was rond. De cd is mij dan ook echt dierbaar!”

Hieronder ‘Le rossignol et la rose’ van Saint-Saens, geïllustreerd met oude filmfragmenten:

“Ik wil graag meer opnemen. En ik ga het ook doen: eerst komen er cantates van Bach.  Daarna weer liederen. Ja, allemaal voor Onyx. Fantastische firma. Zij zijn er zeer behulpzaam en lief allemaal, voor mijn ‘Nachtegaal’ cd lieten ze mij gewoon begaan.
In de toekomst wil ik mij meer op concerten en recitals concentreren. Ik merk dat ik dat toch het liefste doe. Binnenkort ga ik de Sieben frühe Lieder van Alban Berg zingen. En daarna wellicht de Vier letzte Lieder van Strauss.”

“Ik houd zielsveel van Amsterdam. “Mijn eerste keer hier was toen ik in de vierde symfonie van Mahler zong, met het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Markus Stenz. Hij is zo’n ongelofelijk fijne dirigent!
Toen al droomde ik er van om wat langer in de stad te mogen vertoeven! De stad is zo waanzinnig mooi, voor mij de mooiste stad in Europa, maar wellicht ook in de hele wereld. Er is hier ook zo veel cultuur: het Concertgebouw, de musea….. En de mensen zijn heel erg aardig. Hier kan ik met volle teugen van genieten”.

 Hieronder Chen Reiss in de vierde symfonie van Mahler: