Het jaar 2000 (en de nieuwe eeuw) was net begonnen toen de Franse documentairemaker Bruno Monsaignon uitgenodigd werd door Mistislav Rostropovitsj om bij hem thuis te komen: de beroemde cellist wilde hem al het materiaal aan films en opnamen dat hij bezat, containers vol, overhandigen. En al ontbrak er veel aan data’s en informatie, het was Monsaignon onmiddellijk duidelijk wat een waardevolle schat hij in zijn handen kreeg. Na ettelijke wodka’s later durfde Monsaignon het aan om de grote maestro toestemming te vragen om een film over zijn leven te maken.

 

Het is een fascinerend document vol historische beelden en muziekfragmenten geworden: Rostropovitsj was niet alleen één van allergrootste cellisten van de zijn tijd die onnoembare aantal componisten inspireerde om werken voor hem te schrijven, hij was ook een uitstekende pianist en dirigent. Én politiek activist én voorvechter van mensenrechten. In 1972 werd hij verbannen en van zijn nationaliteit gestript omdat hij zijn vriend, de schrijver Aleksander Sozjenitsyn verdedigde. Na de val van het communisme werd hij gerehabiliteerd en als held welkom geheten in het ‘nieuwe’ Rusland.

 

De film begint met een feest in de Barbican Centre in Londen. Op de bühne verzamelen zich de grootsten van de grootsten en daar staan ze, allemaal op een rij: Kremer, Argerich, Vengerov, Jansons, Kissin, Penderecki, Ozawa.. Wie eigenlijk niet? Zelfs Margareth Thatcher ontbreekt niet! Het ‘feestvarken’ snijdt de taart (in de vorm van een cello) aan, waarna hij gebaart dat het nu tijd is om aan de drank te gaan. Kostelijk.

Er is ook een bonus. Of twee eigenlijk. Na de Rococo Variaties van Tsjaikovski uit 1986 krijgen we een unieke beeldopname van de in 1977 geregistreerde ‘Archduke – trio’ van Beethoven, met naast Rostropovitsj Wilhelm Kempff en Yehudi Menuhin; gevolgd door de in 1969 opgenomen ‘Sarabande’ uit Bachs tweede cellosolosuite. Wow.

 

Bonus twee trakteert ons op tafelgesprekken met de kinderen Rostropovitsj en Solzjenitsyn. Hoe waardevoller wilt u het nog hebben?

MSTISLAV ROSTROPOVICH: L’ARCHET INDOMPTABLE
A film by Bruno Monsaignon
Naxos 2.110583