Tannhäuser in Amsterdam: Wolfram wint

tannie-1

© Monika Rittershaus/DNO

Vergeet de middeleeuwen, de minnenzangers, de pelgrims… We zijn in negentiende-eeuwse Parijse theaterwereld beland en bevinden ons in een exclusieve herensociëteit Jockey Club, waar rijke heren in rookkostuums zich met ballerina’s vermaken. Die ballerina’s die lijken zo te zijn weggelopen van de schilderijen van Degas, maar algauw gaan de tutu’s, de rokjes en de smokings uit en men ‘vermaakt zich’.

tannie-3

© Monika Rittershaus/DNO

Nu is daar iets voor te zeggen. Wagner componeerde zijn opera voor Parijs en dat betekende dat het ballet er een grote rol in moest spelen. In die tijd was het ‘gebruikelijk’ dat de balletmeisjes na afloop van de voorstelling de heren van dienst moesten zijn. Maar, allerbelangrijkste: volgens het libretto bevinden we ons in de grot van Venus waar juist de bacchanalen plaatsvinden. Ik vond het een beetje gedoe en een beetje saai, maar ach..

Tannie4

Svetlana Aksenova (Elisabeth) en Daniel Kirch (Tannhäuser) © Monika Rittershaus/DNO

De tweede acte was beslist beter, spannender ook. Goed, logisch was het allerminst, maar er waren zeer goed geslaagde scénes (opkomst van Elisabeth!) en de zangwedstrijd zorgde voor minutenlang prachtige muziek en goede zang, en daar komen we toch voor naar de opera!

tannie-9

Daniel Kirch (Tannhäuser) en Ekaterina Gubanova (Venus) © Monika Rittershaus/DNO

In de derde acte vond een soort ‘symbiose’ tussen de zinnelijkheid en de verheven geestelijkheid plaats. Zo ging Elisabeth onder de bontmantel van Venus de oneindigheid van de heilige dood in, en boven haar lichaam verenigde Wolfram zich met de liefdesgodin in een eeuwigdurende omhelzing. Waarna iedereen het ‘goed vond’ met iedereen.

tannie-7

Svetlana Aksenova en Björg Bürger (Wolfram) © Monika Rittershaus/DNO

Ondanks de zware symboliek die ik niet altijd begreep (waarom moest één van de danseressen gewurgd worden?) vond ik de derde acte buitengewoon ontroerend. Het ligt voornamelijk aan de muziek, uiteraard, aan de hemels mooie Wolframs aria, aan het Pelgrimskoor, aan de opoffering scène van Elisabeth en aan de ‘Romerzählung‘, het monoloog van Tannhäuser. Allemaal muziek die ik niet met droge ogen kan aan horen.

De Nationale Opera 2019 Tannhäuser - credits Monika Rittershaus 322

Daniel Kirch (Tannhäuser) © Monika Rittershaus/DNO

Voor mij is Tannhäuser een echte Italiaanse opera, belcanto eigenlijk, met echte aria’s. Gegeven dat mijns inziens om ‘Italiaanse zangers’ vraagt, waarmee ik niet de nationaliteit bedoel. De italianitá, dat miste ik in de vertolking van de hoofdrol door Daniel Kirch. Zijn grote stem droeg prima, maar het ontbrak hem aan lyriek en subtiliteiten. Wat hij zong klonk minder als minnezanger en meer als Siegfried. Maar als acteur kon hij mij honderd procent overtuigen. En: hij heeft het volgehouden!

De Nationale Opera 2019 Tannhäuser - credits Monika Rittershaus 355

© Monika Rittershaus/DNO

Svetlana Aksenova was een prachtige Elisabeth. Zowel met haar verschijning, als met haar zang en haar acteren kon zij mij behoorlijk bekoren. Haar eerste aria zong zijn een beetje onzeker maar naarmate de opera vorderde werd zij sterker en ontroerender. Het is amper te geloven, maar het was haar eerste Elisabeth. Sterker: het was haar eerste Wagner. Brava!

https://www.facebook.com/DeNationaleOpera/videos/311568592815059/

tannie-8

Ekaterina Gubanova (Venus) © Monika Rittershaus/DNO

Ekaterina Gubanova was een prima Venus, aantrekkelijk en verleidelijk, maar een beetje onderkoeld. Haar zingen kon ook iets erotischer, maar ach… Het was een uitstekende prestatie.

Stephen Milling zette een imposante Langraf neer. Zijn ronde, ferme bas was welluidend en warm, met een niet gespeelde vaderlijke bezorgdheid naar zijn nicht toe. Maar daar waar nodig klonk hij afschrikwekkend. Fantastisch.

tannie-5

Svetlana Aksenova (Elisabeth) en Björg Bürger (Wolfram) © Monika Rittershaus/DNO

Maar allemaal verbleken ze bij de fenomenale Wofram van de jonge Björn Bürger. In jaren heb ik de rol niet beter, niet mooier, niet sensitiever horen zingen. Hij zag de rol, hij acteerde de rol en hij zong de rol. Zijn bariton is vederlicht maar met voldoende volume en een tenorale timbre. Van hem gaan we veel meer horen.

Helaas kon Kay Stieferman (Biterolf) mij niet echt bekoren, ik vond zijn stem schriel en weinig subtiel. Attilio Galser daarentegen zong een mooie Walther

Grote bravo’s voor de debuterende leden van De Nationale Opera Studio: Lucas van Lierop (Heinrich der Schreiber) en de zoetgevooisde Armeense sopraan Julietta Aleksanyan (Ein junger Hirt, hier vermomd als een serveerster). Wat een potentie!

Maar eerlijk is eerlijk, er kan maar één de winnaar zijn en dat is (naast Aksenova en Bürger) het Koor van de Nationale Opera (instudering Ching-Lien Wu). Ik weet het, ik weet het, ze zijn altijd fantastisch, maar nu hebben ze zich ruimschots overtroffen. Hun lezing van de ‘Pelgrimskoor’ is voor altijd in mijn oren gegriefd. Bedankt!

Enorme bravo ook voor het fenomenaal spelende Nederlands Filharmonisch Orkest. Wagner is natuurlijk koren op de molen van Marc Albrecht, maar ook hij heeft zich ditmaal overtroffen. De zoete, zachte tonen in de inleiding tot Avondster, de ijzige spanning aan het begin van de ‘Romerzählung’….

Mensen: gaat dat zien! Probeer het niet te begrijpen (al moet ik zeggen dat de personenregie van Loy echt prima was en nergens tegen de muziek in) en laat je voeren door de muziek en de fenomenale vertolkers.

Bezocht op 6 april 2019
Voor meer informatie en speeldata: website DNO

Over Tannhäuser in de niet voor de hand liggende opnamen

Liefde zonder zinnelijkheid is geen liefde. Het een en ander over Tannhäuser

In gesprek met Svetlana Aksenova

26 comments

  4. Ik deel de complimenten aan koor (!) en orkest en aan maestro Albrecht. Ik vond de ouverture en bijbehorend ballet zelf indrukwekkender dan deze recensie: voor mij had het durf en slaagde het precies. Deze hele uitvoering was een muzikaal sterk en geloofwaardig geregisseerd feest en viering van triomfantelijk goed gecomponeerde muziek! Gaat allen!

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden

    1. Bedankt Basia, mooie recensie.
      Ik vond de Tannhauser niet tegen zijn rol opgewassen, constant gevecht met de hoge noten.
      En waarom aan het begin hele jonge meisjes, althans zo leek het?
      Voor de rest prachtig.

      Geliked door 1 persoon

      Beantwoorden

  8. Ik verheug mij zeer om nog een tweede keer naar de Tannhäuser te gaan. Lang geleden dat ik met zoveel voldoening uit een voorstelling kwam bij DNO. Ja, die derde akte is van een ongekende schoonheid en dat kwam niet alleen door Wagners grandioze muziek, maar nog meer door de uitvoerenden die in Elisabeth’s gebed, de Romerzählung van Tannhäuser, de Abendstern van Wolfram én het Pelgrimskoor werkelijk tot grote hoogten stegen. Welk operahuis kan bogen op zo’n fantastisch orkest en koor. Eeuwig zonde dat Marc Albrecht weggaat. Zoveel heerlijk muziek en zó uitgevoerd, daar kan Stockhausen vast niet tegenop!

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden

  10. Ik lees het “Mensen: gaat dat zien!” toch eerder als “Mensen: gaat dat horen!” Maar als de muziek en zangers zo overweldigend goed zijn, vergeet je al gauw de rim-ram op het toneel. Zo vraag ik mij af waarom we de middeleeuwen, de minnezangers en de pelgrims moeten vergeten, en waarom we in de negentiende-eeuwse Parijse theaterwereld zijn beland, meer specifiek in een exclusieve herensociëteit Jockey Club. Wat is het voordeel, wat is het raison d’être. Terechte vragen die door eminente muzikaliteit ondersneeuwen, en daar valt mee te leven. Maar goed, ik was er natuurlijk niet bij, en heel goed mogelijk dat ik mij ook door de muziek zou laten meeslepen en al het andere zou vergeten….

    Like

    Beantwoorden

  12. Ook voor de tweede keer was het een fantastische opera-avond. Inderdaad Olivier er is best wel wat aan te merken op de vreemde eenheidsworst die Christof Loy ons voorschotelt, maar muzikaal is deze Tannhäuser in vele opzichten een grote vooruitgang op de wel zeer stoffige productie die ik in de MET zag in de bioscoop. Ook de zeer jonge cast wist heel goed raad met de loodzware partijen van deze opera.
    Olivier, haal een kaartje en GA!!

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden

  13. Bedankt Basia voor je recensie, ik heb deze uitvoering twee keer gezien. Het orkest onder leiding van Marc Albrecht vond ik fantastisch, het koor fenomenaal en Svetlana Aksenova als Elisabeth geweldig. Daniel Kirch als vertolker van Tannhauser klonk weer vermoeid, onaangenaam en gebroken, hij was niet om aan te horen.

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden

  14. Helemaal mee eens Basia! Wolfram was vandaag, 28 april, echt super! Kippenvel bij de Abendstern. Tenor viel tegen, zeker naast de anderen. En ja, de echte supersterren waren toch echt het koor en het orkest!

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden

  15. Ik vond het een prachtige voorstelling. De enscenering met het orgiastisch bacchanaal vond ik een fantastische verwijzing naar de de zogenoemde ‘Jockey Club’ (de liefhebbers van ballet en van de ballerina’s ten tijde van de opvoering van de opera in Parijs). Zeker niet saai!
    Ben het helemaal eens met jouw waarderingen van de zangers. Koor en orkest top!
    Ik ben nog aan het nagenieten!

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden

Geef een reactie op Bart Schuil Reactie annuleren