Tristan und Isolde door Pierre Audi: weinig emoties maar wat een zangers!

tristan0033-1

Copyright (c) Ruth Walz

En toen was iedereen dood. Dat kon Wagner’s bedoeling niet zijn, want door iedereen te laten killen werd het heengaan van je hoofdpersonen gemarginaliseerd. #Zijtoo, zoiets. Het is dat Isolde’s dood meer meta- dan daadwerkelijk fysisch was, dat haar sterven – waar iedereen zo naar uitkeek – toch de verlossing bracht waar iedereen zo naar snakte.

De entourage van het desolate, troosteloze landschap in de derde acte deed mij het meest aan zwart/wit beelden uit de eerste Wereld Oorlog denken. Zo deprimerend dat het daadwerkelijk om zelfmoord schreeuwde.

Die verstikkende uitzichtloosheid werd nog versterkt door het ongekend mooi spelende Nederlands Philharmonisch Orkest: de fluisterende klanken waarmee de acte begon waren van een onaardse schoonheid. Het geluid dat Marc Albrecht de musici wist te ontlokken klonk niet alleen als de aankondiging van de zuiverende dood, maar maakte ook de eerste voorboden van de eeuwigheid voelbaar.

De regie was typisch Pierre Audi. Mooi en zeer esthetisch verantwoord, maar ook zo verschrikkelijk saai! Nu gebeurt er in die opera betrekkelijk weinig, maar zoals het er nu uitzag verschilde het in (bijna) niets van een concertante uitvoering. O ja, men bewoog wel, maar het leek sterk op een masterclass in ‘hoe te bewegen om de ander zo weinig mogelijk aan te raken’.

tristan0089-1

©  Ruth Walz

De afstand tussen Tristan en Isolde groeide averechts aan hun passie en na het nuttigen van de liefdesdrank namen ze hun posities aan beide uiteinden van de bühne. Verder beperkte de personen regie zich tot de standaard cliché gebaren: men greep naar zijn hoofd, zocht steun bij de muur, men liet zich vallen of ze gingen gewoon op de grond liggen.

Er werd voornamelijk met het gezicht naar het publiek toe gezongen wat een enorme plus was: iedereen was goed te verstaan. Gelukkig maar, want er werd mij toch mooi gezongen!

Stephen Gould (Tristan), Ricarda Merbeth (Isolde)

Ricarda Merbeth (Isolde) en Stephen Gould (Tristan)  © Ruth Walz

Ik denk dat Stephen Gould tegenwoordig tot één van de weinige tenoren behoort die Tristan tot en met de laatste noot goed kan zingen, zonder echte problemen. Goed, je kon merken dat zijn stem een beetje vermoeid raakte, maar bij een dodelijk verwonde en stervende held is het niet echt problematisch. Zeker ook omdat hij verder heer en meester was zowel van zijn stem als van de bühne.

Ricarda Merbeth (Isolde) stelde mij lichtelijk teleur. Althans: in de eerste twee acten. Haar woede in de eerste acte vond ik niet verwoestend genoeg waardoor het plotselinge omslaan van gevoelens – van ziedende furie in een allesverzengende liefde – het grote verrassingselement verloor.

Stephen Gould (Tristan), Ricarda Merbeth (Isolde)

Ricarda Merbeth (Isolde) en Stephen Gould (Tristan)  © Ruth Walz

Ik denk echter dat de premièrekoorts haar parten heeft gespeeld en ik verwacht dan ook dat zij ooit tot een Isolde uitgroeit waar men rekening mee gaat houden. Dat het zo is liet zij in haar ‘Liebestod’ horen. Geholpen door Audi’s mystieke mise-en-scène en de betoverend mooie belichting van Jean Kalman zwierf zij ergens tussen leven en dood; niet meer hier maar nog niet daar, losgekoppeld uit alle werkelijkheid. Zo ook klonk haar stem: buitenaards maar verre van engelachtig. Zeer ontroerend.

De jonge en zeer aantrekkelijke koning Marke van Günther Groissböck was voor mij de absolute ster van de avond. Zijn zeer charmante bas klonk gekwetst en boos waar nodig, maar verder was hij voornamelijk vaderlijk mild, wat bij de rol uitstekend past. Een stem om verliefd op te worden, wat mij de zucht ‘was ik maar een Isolde’ ontlokte ….

Ricarda Merbeth (Isolde), Michelle Breedt (Brangäne)

Ricarda Merbeth (Isolde) en Michelle Breedt (Brangäne) © Ruth Walz

Michelle Breeedt zong een zeer warme Brangäne. Haar stem liet een ware rijkdom aan gevoelens horen: liefde, vriendschap, angst, verdriet en spijt … alles wat van Brangäne de meest humane van alle Wagner-personages maakt. Haar optreden in de tweede acte was huiveringwekkend mooi en het is best spijtig dat ze in de derde acte door Kurwenal (zeer goed zingende en acterende Iain Paterson) gedood moest worden. Des te meer eigenlijk omdat ze min of meer dezelfde rol vervulden, die van een trouwe vriend, dienaar en beschermer.

Stephen Gould (Tristan), Ian Paterson (Kurwenal)

Stphen Gould (Tristan) en Iain Paterson (Kurwenal( © DNO Ruth Walz

Andrew Rees zong een goede Melot, maar waarom moest hij een kreupele, miserabele dwerg zijn met zijn rechter arm in mitella? Nergens voor nodig en behoorlijk lachwekkend.

In de kleine rol van de herder liet Morschi Franz weer eens horen wat een schitterende zanger hij toch is. Beste DNO: wordt het echt geen tijd om hem grotere rollen toe te kennen?

Roger Smeets (stuurman) en Martin Piskorski (de jonge zeeman) completeerden het voortreffelijke zangers-ensemble.

Over het Nederlands Philharmonisch Orkest onder de meer dan inspirerende leiding van hun chef-dirigent Marc Albrecht kan ik kort zijn. Subliem.

Trailer van de productie:

Richard Wagner
Tristan und Isolde
Stephen Gould, Ricarda Merbeth, Michelle Breedt, Günther Groissböck, Iain Paterson, Andrew Rees, Morschi Franz, Roger Smeets, Martin Piskorski
Koor van de Nationale Opera (instudering: Chin-Lien Wu), Nederlands Philharmonisch Orkest olv Marc Albrecht
Regie: Pierre Audi

Bezocht op 18 januari 2018 in het Muziektheater in Amsterdam

TRISTAN UND ISOLDE. Discografie

 

18 comments

  1. Ja, het orkest nam in principe de hoofdrol voor zich op, wat speelde die ongelofelijk mooi, heerlijk om dan op de 1e rij te kunnen zittten.. dat was volop genieten. Solisten allemaal ook TOP, met een enkeling die effe wat moeite had om erin te komen, maar het is ook niet zo maar een stuk, Tristan en Isolde, een 3 akte tellend stuk met een tijdsbestek van ruim 4 uur. Kortom , gaan als er nog plaatsen zijn.

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden

  2. Die kreupele Melot is het personage uit de legende. Hij is een soort venijnige dwergachtige hofnar. Tristans vriend heet Marjodo. Wagner heeft het personage Marjodo de naam van Melot toegekend. Audi haalt de echte Melot op het toneel maar gaat daarbij geheel voorbij aan het feit dat deze griezel onmogelijk Tristans wapenbroeder kan zijn. Een enorme miskleun.

    Geliked door 2 people

    Beantwoorden

  5. …maar Isolde wijst hem dan ook af, niet?

    Het schijnt overigens typisch voor Audi te zijn op het einde iedereen te laten sterven; in zijn Parsifal doet hij dat ook…

    Ik heb blijkbaar iets gemist, maar ik had deze produktie al eens in Parijs gezien en vermits ik door omstandigheden -tijdelijk- iets krapper bij kas ben…

    Ik herinner me dat het décor me op zeker ogenblik aan een walvisskelet deed denken.

    En inderdaad het sublieme einde waar Isolde achter een scherm van licht “passe de l’autre côté” (om het met de woorden van Werther te zeggen)…

    Alles heel abstract en minimalistische personenregie, maar in Tristan is het niet nodig (en zelfs storend) om er teveel ‘actie’ in te willen brengen (behalve natuurlijk in de gevechtscene op het einde, maar dat dient dan ook als contrast met de rest), vermits het overgrote deel zich voornamelijk op psychologisch-metafysisch vlak afspeelt…

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden

  7. Beste Stefan: Basia con fuoco en Place de l’Opera hebben totaal niets met elkaar te maken ….
    Place de l’Opera is een (fantastische) operawebsite waar meerdere redacteuren mee aan werken, Basia con fuoco is een éénpersoonsblog over muziek in het algemeen ……

    Like

    Beantwoorden

  8. Beste Basia: het was helemaal niet mijn bedoeling een verband te leggen tussen Basia con fuoco en Place de l’Opera. Enkel om de personen die niet (meer) reageren op Place de l’Opera maar nog wel hier op de hoogte te brengen van sommige toestanden aldaar.

    Het is natuurlijk zo dat Place d’Opera niet verantwoordelijk is voor de reacties van sommigen, maar het mag wel geweten zijn…

    Sorry dat ik Uw (eveneens fantastische) blog daar even voor misbruikt heb, maar het was sterker dan mezelf.

    Like

    Beantwoorden

  9. Stefan,
    als je wil ‘zeiken’ over ‘place d el’opera’ doe je dat DAAR en niet hier, ik vind de site en zijn redacteuren idd meer dan ok, er zijn daar geen wantoestanden

    Like

    Beantwoorden

  13. Basia, ik vond de gehele voorstelling grandioos! Overweldigend goed gemusiceerd: top solisten, top orkest en dirigent! Waanzinnig hoe goed die musici allemaal die enorme Opera dragen!

    Ik volg je niet in de woede van Isolde in de 1e acte. Zij was daar juist, maar ook in het slot medogenloos. Wellicht is ze daarin na de premiere gegroeid.

    En die Melot vond ik eigenlijke wel sterk gevonden met zijn kreupele houding en stok. Miezerig ellendig mannetje. Wat zal die een pijn in zijn rug hebben na die voorstellingen…

    Maar toen de Liebestod zou beginnen, kreeg ik stilletjes de slappe lach door jouw aanhef van deze recensie: ‘en toen was iedereen dood’ Wat een rotsooi op het podium. Haha

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden

    1. Haha…. het was ook niet de bedoeling dat iedereen dood zou zijn. Maar… tja…
      En inderdaad: zangers groeien in hun rol. Als je de premièrekoorts meetelt dan was haar prestatie echt goed.
      Maar wat Melot betreft: het klopte echt voor geen meter.. Hoe kon hij Tristans wapenbroeder kunnen zijn?

      Like

      Beantwoorden

      1. Misschien had hij die blessure wel opgelopen omdat hij wapenbroeder was en moest hij dat nog even afreageren…

        Like

Plaats een reactie